Ο ΜΑΡΤΙΟΣ ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ – ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ

Γράφει ο Γεώργιος Χ. Τοσιλιάνης*

Ο Μήνας Μάρτιος – Γενικά

Ο Μάρτιος ή Μάρτης είναι ο τρίτος μήνας του χρόνου, έχει 31 ημέρες και είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης, καθώς στις 20-21 Μαρτίου εισερχόμαστε στην Εαρινή Ισημερία. Κατ’ επέκταση ολόκληρος ο Μάρτιος λογίζεται ως ανοιξιάτικος μήνας μαζί με τον Απρίλιο και τον Μάιο.

Σε σχέση με το αρχαίο Αττικό ημερολόγιο, το πρώτο δεκαπενθήμερό του αντιστοιχεί με τον όγδοο μήνα, τον «Ανθεστηριώνα», και το δεύτερο δεκαπενθήμερο με τον ένατο, τον «Ελαφηβολιώνα», ενώ σε σχέση με το αρχαίο Μακεδονικό ημερολόγιο αντιστοιχεί με τον μήνα «Ξανθικό».

Ο Μάρτιος ήταν ο πρώτος μήνας του αρχαίου δεκάμηνου Ρωμαϊκού ημερολογίου του οποίου η Πρωτοχρονιά εορτάζονταν την 1η Μαρτίου (Καλένδες Μαρτίου) γι’ αυτό και η αρχαιότερη Ρωμαϊκή του ονομασία ήταν «Primus». Την ημέρα εκείνη οι Εστιάδες Παρθένες άναβαν νέα ιερή φωτιά στον ναό της Εστίας στην αγορά της Ρώμης.

Η ονομασία του από τον Θεό Άρη – Mars

Καθώς την 1^η ημέρα του μήνα «Primus» εορτάζονταν στην αρχαία Ρώμη τα «Ματρωνάλια» προς τιμήν της θεάς Ήρας μητέρας του θεού Άρη, αλλά και τα γενέθλια του ίδιου του θεού Άρη (Mars), οι ιδρυτές της Ρώμης Ρώμος και Ρωμύλος, ονόμασαν τον μήνα αυτόν Μάρτιο, προς τιμήν του πατέρα τους και γενάρχη των Ρωμαίων θεού του πολέμου Άρη (Mars). Άλλωστε την εποχή αυτή, καθώς ο καιρός βελτιωνόταν, άρχιζαν οι στρατιωτικές προετοιμασίες για τις πολεμικές επιχειρήσεις των Ρωμαίων.

Ο θεός Άρης – Mars δεν ήταν μόνο Θεός του  πολέμου, αλλά και των αέρηδων που φυσούσαν την Άνοιξη και βοηθούσαν την βλάστηση της γης και των χωραφιών. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Βίος Νουμά, 19) ο Μάρτιος απεικονίζεται ως άνδρας ενδεδυμένος με δέρμα λύκαινας.

Αργότερα, σύμφωνα με την Ρωμαϊκή παράδοση, ο Νουμάς ο οποίος διαδέχθηκε τον Ρωμύλο στον θρόνο της Ρώμης, άλλαξε το ημερολόγιο και μετακίνησε τον Μάρτιο στην τρίτη θέση, ενώ τον πρώτο μήνα του χρόνου τον ονόμασε Ιανουάριο προς τιμήν του ειρηνικού θεού των Ρωμαίων Ιανού. Κατ’ άλλους, η αλλαγή αυτή έγινε μετά το 153 π.Χ. από τους Υπάτους. Όμως ο Μάρτιος συνέχισε να παραμένει πρώτος μήνας στο Ρωμαϊκό θρησκευτικό έτος και η 1^η Μαρτίου ονομαζόταν και Πάτριος Πρωτοχρονιά.

Από την αρχαιότητα έως και τον 7ο μ.Χ. αιώνα, στην αρχαία Ελλάδα γιόρταζαν την 1η Μαρτίου με πομπές, χορούς και δώρα. Παραδοσιακά υπολείμματα αυτών είναι τα «χελιδονίσματα».

Ο Μάρτιος στην Λειτουργική ζωή της Εκκλησίας μας – 25^η Μαρτίου, Εθνική και Θρησκευτική Εορτή.

Αλλά και στην Λειτουργική ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας ο Μάρτιος κατέχει σημαντική θέση.

Η κορυφαία Χριστιανική Γιορτή, το Πάσχα, ορίστηκε από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο (η οποία επικύρωσε αρχαία παράδοση) να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή, μετά την πρώτη πανσέληνο της Εαρινής ισημερίας (21 Μαρτίου). Ο Μάρτιος είναι μήνας Νηστείας καθώς εμπεριέχεται σε αυτόν μεγάλο διάστημα της Μ. Τεσσαρακοστής, και συνηθέστερα η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως στο μέσον της Νηστείας, αφού ποτέ «δεν λείπει ο Μάρτιος από την Σαρακοστή».

Επίσης, την 25^η Μαρτίου, η Εκκλησία μας εορτάζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, την Αναγγελία δηλαδή του αρχαγγέλου Γαβριήλ προς την Παναγία ότι θα γεννήσει Υιό και θα ονομάζεται Ιησούς. Ταυτόχρονα και η πατρίδα μας εορτάζει την ημέρα αυτήν την Ανάσταση του Έθνους μας, με την έναρξη της Επανάστασης του 1821 που οδήγησε στην απελευθέρωσή μας από τον τουρκικό ζυγό.

Ο Μάρτιος στην Λαογραφία μας

Ο Μάρτιος λόγω του διαβατήριου χαρακτήρα του, αφού κατά την διάρκειά του γίνεται η μετάβαση από τον χειμώνα στην άνοιξη και το καλοκαίρι, κατέχει εξέχουσα θέση στην Ελληνική λαογραφία.

Πρώτος μήνας της Άνοιξης

Ο Μάρτιος θεωρείται ο πρώτος μήνας της Άνοιξης, καθώς την 20^η με 21^η Μαρτίου έχουμε την εαρινή ισημερία και ο ήλιος εισέρχεται στον αστερισμό του Κριού. «Από Μάρτη καλοκαίρι και από Αύγουστο Χειμώνα» λέει ο λαός μας, καλωσορίζοντάς τον.

Σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, «την πρωτομαρτιά, πέφτει απ’ τον ουρανό το κάρβουνο στη γης, να ζεσταθεί η γης κι από τότες αρχινούν οι ζέστες».

Είναι ο μήνας της βλάστησης και των πρώτων λουλουδιών, γι’ αυτό και ο λαός μας τον ονομάζει «Βλάσταρο», «Ανοιξιάτη» αλλά και «Φυτευτή», διότι θεωρείται ο καταλληλότερος για την φύτευση δένδρων.

Μήνας ασταθής και ευμετάβλητος

Καθώς ο Μάρτιος βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ του χειμώνα και της Άνοιξης, ο καιρός του είναι ευμετάβλητος, με απότομες και ξαφνικές εναλλαγές.

Την αστάθεια του καιρού που παρατηρείται τον Μάρτιο και αποβαίνει πολλές φορές ολέθρια για τα φυτά και τα ζώα, η λαϊκή φαντασία την αποδίδει στον δύστροπο χαρακτήρα του, τον οποίο προσωποποιεί αποκαλώντας τον «Κλαψομάρτη» λόγω τον πολλών βροχών, αλλά και «Πεντάγνωμο», και περιγράφοντάς τον με σχετικές παροιμίες, όπως: «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει», «Ο Μάρτης ο Πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε», αλλά και: «Μάρτης είναι χάδια κάνει, πότε κλαίει και πότε γελάει».

Ο Μάρτης με τις δύο γυναίκες

Ο λαός μας προσπαθώντας να εξηγήσει τις συχνές μεταβολές του καιρού κατά τον μήνα αυτόν, φαντάζεται τον Μάρτιο να έχει δυο γυναίκες: μια πανέμορφη αλλά φτωχή και μια κακάσχημη που όμως είναι πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στην μέση. Όταν γυρίζει προς το μέρος της άσχημης, την βλέπει και από το κακό του κάνει μέρες βροχερές και χειμωνιάτικες. Όταν όμως γυρίζει προς την όμορφη, χαμογελάει ολόκληρος και κάνει ηλιόλουστες, ανοιξιάτικες μέρες. Γι’ αυτό: «ο Μάρτης μία κλαίει και μια γελά».

Το έθιμο του Μάρτη

Το πρωί της πρώτης του Μάρτη, σε όλη σχεδόν την Ελλάδα αλλά και σε όλες τις Βαλκανικές χώρες, οι μητέρες ή οι γιαγιάδες φορούν στα παιδιά της οικογένειας τον «Μάρτη», ένα μικρό βραχιόλι από άσπρη και κόκκινη κλωστή, για να τα προφυλάξουν από τις δυνατές ακτίνες του ήλιου κατά τον μήνα αυτόν καθώς: «του Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει» και: «οπόχει κόρη ακριβή τον Μάρτη ήλιος μην τη δει»

Χελιδόνια Χελιδονίσματα

Κατά τον Μάρτιο έρχονται στην πατρίδα μας τα χελιδόνια και οι πελαργοί. Σε κάποια μέρη της πατρίδας μας όπως σε χωριά του Νομού Σερρών, την 1η Μαρτίου τελείται το έθιμο «Χελιδονίσματα».

Το πρωί της ημέρας αυτής τα παιδιά της σχολικής ηλικίας γυρίζουν στα σπίτια κρατώντας ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδονιού και τραγουδούν ως Κάλαντα τον ερχομό της Άνοιξης και την επιστροφή των χελιδονιών. Πρόκειται για πανάρχαιο έθιμο από την εποχή του Ομήρου, το οποίο επιβίωσε στα Ρωμαϊκά και τα Βυζαντινά χρόνια και έφθασε ως την εποχή μας.

Οι «Ημέρες της Γριάς»

Τις τελευταίες ημέρες του Μάρτη ο λαός μας τις ονομάζει: «Ημέρες της Γριάς», είτε: «Της Μπάμπως οι ημέρες», λόγω του ευμετάβλητου καιρού έως και το τέλος του μήνα και διηγείται την σχετική με την ονομασία ιστορία, γνωστή σε πολλά μέρη της πατρίδας μας.

Ήθη και έθιμα από την Γουμένισσα και την ευρύτερη περιοχή κατά τον μήνα Μάρτιο

Αντιλήψεις για τον μήνα Μάρτιο

Ο Μάρτιος είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης και οι ακτίνες του ήλιου θεωρούνται και από τους ανθρώπους του τόπου μας ιδιαίτερα δυνατές και βλαβερές κατά τον μήνα αυτόν.

Παράλληλα, ο λαός μας τον χαρακτηρίζει και ως «καταβρεγμένο» λόγω των πολλών βροχών κατά τον μήνα αυτόν, αλλά και «τρελό» λόγω του αλλοπρόσαλλου και των απότομων αλλαγών του καιρού του έως και την τελευταία ημέρα του.

Επίσης, οι γεροντότεροι έλεγαν: «Φλεβάρης κόβει και Μάρτης κουβαλάει». Η ρήση αυτή έχει δύο ερμηνείες.

Σύμφωνα με την πρώτη ερμηνεία, κατά τον Φεβρουάριο, λόγω του κρύου καιρού κόβουμε ξύλα για να ζεσταθούμε, ενώ τον Μάρτιο, μήνα ανοιξιάτικο, λόγω των ξαφνικών μεταπτώσεων του καιρού του, που «αν θυμώσει μπορεί μέσα στο χιόνι να μας χώσει» και ενώ μας έχουν τελειώσει τα ξύλα, αναγκαζόμαστε να κουβαλήσουμε ξύλα από το βουνό.

Σύμφωνα με την δεύτερη ερμηνεία των κτηνοτρόφων, τον Φλεβάρη λόγω έλλειψης τροφών, τα ζώα κόβουν σύριζα με την γη το λιγοστό χορτάρι, ενώ τον Μάρτιο, λόγω των άφθονων χόρτων που φυτρώνουν και αναπτύσσονται κατά τον μήνα αυτόν, τα ζώα τρώνε απότομα τόσο πολύ που σκάζουν, οπότε και οι βοσκοί αναγκάζονται να τα κουβαλήσουν στην πλάτη τους.

Το έθιμο του «Μάρτη – Μάρτας»

Στην Γουμένισσα, όπως σε όλη σχεδόν την Ελλάδα, αλλά και σε όλες τις Βαλκανικές χώρες, το πρωινό της πρώτης Μαρτίου η μητέρα ή η γιαγιά του σπιτιού έδενε και δένει στον καρπό του δεξιού χεριού των παιδιών της οικογένειας τον «Μάρτη», ή την «Μάρτα» όπως την λένε στην Γουμένισσα, ένα μικρό βραχιόλι από άσπρη και κόκκινη κλωστή στριφογυρισμένες, το οποίο έχει ετοιμαστεί από την προηγούμενη ημέρα, για να προστατεύονται τα παιδιά από τις καυτερές ακτίνες του ήλιου και να μην μαυρίσουν, αλλά και ως φυλαχτό και αποτρεπτικό κακών δυνάμεων.

Το άσπρο χρώμα συμβολίζει την αγνότητα, αλλά και τον δεσμό της οικογένειας κατά μία άποψη, ενώ το κόκκινο την αγάπη. Αλλά και ως χρώμα το κόκκινο θεωρείται από τον λαό μας αποτρεπτικό κακών δυνάμεων και ενεργειών.

Το βραχιόλι αυτό το φορούσαν είτε ως το τέλος του μήνα, είτε έως την εμφάνιση του πρώτου χελιδονιού, (τα χελιδόνια συνήθως εμφανίζονταν στον τόπο μας κατά τις 22 Μαρτίου), οπότε και το έλυναν και το άφηναν πάνω σε μια τριανταφυλλιά, είτε στα κλαδιά κάποιου καρποφόρου δένδρου, είτε και σε μια πέτρα κατά κάποιους, για να το πάρει το χελιδόνι να κτίσει την φωλιά του και να τους φέρει δώρα, συνήθως καινούρια ρούχα για το Πάσχα, είτε για να το πάει στον Θεό και να εισακουστούν οι ευχές τους.

Στην περιοχή του Αμυνταίου βγάζουν τον «Μάρτη» μόλις δουν τον πρώτο πελαργό και τον αφήνουν πάνω σε ένα θάμνο «για να το πάρει ο πελαργός να κτίσει την φωλιά του και να φέρει δώρο στο παιδί».

Πρόκειται για ένα αρχαιότατο έθιμο, καθώς το αναφέρει σε ομιλία του ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο οποίος και το κατακρίνει ως «δεισιδαιμονία», με διασπορά όπως προαναφέραμε σε όλες τις Βαλκανικές χώρες.

Ο μεγάλος λαογράφος μας Ν. Γ. Πολίτης θεωρεί ότι έλκει τις ρίζες του από την Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα από τα Ελευσίνια Μυστήρια, κατά τα οποία οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Επέτειος επανεύρεσης της Εικόνας της Παναγίας Γουμένισσας

Την πρώτη Κυριακή μετά την 3^η Μαρτίου, κάθε χρόνο, στην Γουμένισσα εορτάζεται με Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και πάνδημη Λιτανεία της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της Γουμένισσας η επέτειος της επανεύρεσης και επανενθρόνισης της Εφεστίου Εικόνας του τόπου μας, μετά την κλοπή της από αρχαιοκάπηλους το βράδυ μεταξύ 2 και 3 Μαρτίου του 1975.

Βέβηλοι αρχαιοκάπηλοι, το βράδυ μεταξύ 2 και 3 Μαρτίου του 1975, μεταξύ Κυριακής και Δευτέρας, παραβιάζοντας το μικρό παράθυρο της κόγχης του Ιερού, μπήκαν στον Ιερό Ναό της Παναγίας και έκλεψαν την θαυματουργή εικόνα. Η εικόνα βρέθηκε στις 7 Μαρτίου με θαυμαστό τρόπο, καθώς σύμφωνα με τους αστυνομικούς, Θεία δύναμη τους οδηγούσε να ψάξουν ξανά και ξανά στον χώρο όπου τελικά βρέθηκε κρυμμένη, σε οίκημα κοντά στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Πολυκάστρου, και επανενθρονίστηκε την Κυριακή 9 Μαρτίου.

Από τότε, καθιερώθηκε να εορτάζεται κάθε χρόνο η επέτειος της επανενθρόνισής της την πρώτη Κυριακή μετά την 3η Μαρτίου, με Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και Λιτάνευση της Ιερής Εικόνας.

Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως

Η Τρίτη Κυριακή των Νηστειών ονομάζεται «Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως» κατά την οποία τιμάται ο Σταυρός, το Σύμβολο της Χριστιανικής πίστης. Είναι Δεσποτική εορτή με προέλευση την Παλαιστίνη, όπου την πρώτη Κυριακή μετά την 6η Μαρτίου εορταζόταν η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη.

Την ημέρα αυτή, κατά τον Όρθρο, μετά την μεγάλη Δοξολογία, μεταφέρεται ο Σταυρός εν πομπή στο κέντρο των Ναών και τελείται, κατά το εκκλησιαστικό τυπικό, η ακολουθία της Σταυροπροσκυνήσεως. Στην συνέχεια, οι πιστοί ασπάζονται τον Σταυρό και λαμβάνουν από το χέρι του ιερέα ως ευλογία άνθη και δεντρολίβανο (σταυρολούλουδα), τα οποία στην συνέχεια φυλάσσουν στο εικονοστάσι των σπιτιών τους, όπως τα άνθη του Επιταφίου.

Ο Σταυρός παραμένει στο κέντρο του Ναού καθ’ όλη την διάρκεια της εβδομάδας. Στο τέλος κάθε ακολουθίας γίνεται προσκύνησή του από τους εκκλησιαζόμενους.

Η εορτή αυτή καθιερώθηκε από την Εκκλησία μας στο μέσον ακριβώς της Νηστείας της Μ. Τεσσαρακοστής, για αναψυχή, παρηγορία και ενθάρρυνση των πιστών. Καθώς οι Χριστιανοί ατενίζουν και προσκυνούν τον Σταυρό, θυμούνται το πάθος του Χριστού και ενθαρρύνονται, παίρνοντας δύναμη να συνεχίσουν την νηστεία και τον πνευματικό τους αγώνα.

Στην Γουμένισσα, από το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας, τα κορίτσια κυρίως, μάζευαν από τον αγρό «Ία» – ευωδιαστά αγριολούλουδα της εποχής χρώματος μωβ και λευκού (Πρίμουλες), και τα πήγαιναν κατά τον Εσπερινό στους Ναούς για να ευλογηθούν από τον ιερέα και να μοιραστούν στους πιστούς, μετά την προσκύνηση του σταυρού την επόμενη ημέρα, Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως.

Τα ευλογημένα αυτά άνθη που έπαιρναν οι πιστοί από το χέρι του ιερέα, τα φύλαγαν όλον τον χρόνο στο εικονοστάσι του σπιτιού τους, όπως και άνθη από τον Επιτάφιο αλλά και φύλλα δάφνης από την Λειτουργία της Πρώτης Ανάστασης του Μ. Σαββάτου και βασιλικό από την εορτή της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, για ευλογία του σπιτιού. Τα αντικαθιστούσαν την επόμενη χρονιά σκορπώντας τα περσινά στα κτήματα για την ευλογία τους.

25^η Μαρτίου

Η 25^η Μαρτίου είναι θρησκευτική και εθνική εορτή. Θρησκευτική διότι εορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου αλλά και εθνική, καθώς την ημέρα αυτή εορτάζουμε την έναρξη της Επανάστασης του 1821, που οδήγησε στην απελευθέρωση της πατρίδας μας. Την ημέρα αυτή επίσης γιορτάζουν οι φέροντες το όνομα «Ευάγγελος» και «Ευαγγελία».

Την ημέρα αυτή, όπως παντού όπου υπάρχει Ελληνισμός, τελείται Θεία Λειτουργία, Δοξολογία, κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο, παρέλαση και στην συνέχεια δεξίωση για τον κόσμο και κέρασμα με το παραδοσιακό λουκούμι από τον Δήμο – Κοινότητα προς τους παρελαύνοντες. Ακολουθούν παραδοσιακοί χοροί στην κεντρική πλατεία. Καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας γίνονται επισκέψεις στα σπίτια των εορταζομένων από συγγενείς και φίλους.

Μετά την παρέλαση, έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα παγωτά στα περίπτερα.

Την ημέρα αυτή, αν και περίοδος νηστείας, επιτρέπεται η κατάλυση ψαριού με συνηθέστερο ψάρι τον μπακαλιάρο, συνοδευόμενο με σκορδαλιά.

Την ημέρα του Ευαγγελισμού, τα παλιά τα χρόνια, οι μητέρες τρυπούσαν τα αυτάκια των κοριτσιών τους φορώντας τους τα πρώτα σκουλαρίκια, θεωρώντας ότι ο πόνος την ημέρα του Ευαγγελισμού είναι πιο γλυκός – ήπιος.

Την ίδια ημέρα επίσης, οι κτηνοτρόφοι ξέκοβαν τα αρνάκια από τις μάνες τους, ξεχώριζαν ποια θα σφάξουν το Πάσχα και ποια θα κρατήσουν για να μεγαλώσει το κοπάδι τους και γινόταν το σημάδεμα των ζώων, για να ευλογηθεί το ανανεωμένο κοπάδι. Σημάδευαν τα νεογέννητα αρνάκια και κατσικάκια, κόβοντας ένα κομματάκι από τα αυτιά του ζώου στο σχήμα που ο κάθε κτηνοτρόφος είχε ως οικογενειακό σημάδι. Το σημάδεμα γινόταν την ημέρα του Ευαγγελισμού διότι υπήρχε η πεποίθηση ότι την ημέρα αυτή τα ζώα δεν πονούσαν καθώς ο πόνος γλύκανε από την Ευχάριστη Αγγελία του αρχαγγέλου Γαβριήλ προς την Θεοτόκο.

Της Μπάμπους (Γιαγιάς) οι ημέρες

Και στην Γουμένισσα, εξαιτίας του ευμετάβλητου καιρού έως και τις τελευταίες ημέρες του Μάρτη, οι γεροντότεροι χαρακτήριζαν τον μήνα «τρελό» και «αλλοπρόσαλλο», τις δύο δε τελευταίες ημέρες τις ονόμαζαν «της Μπάμπους οι ημέρες».

Σύμφωνα με τις διηγήσεις των παππούδων, τον παλιό καιρό, μια γιαγιά τσοπάνισσα καταταλαιπωρήθηκε από την κακοκαιρία όλον τον χειμώνα έως και τον Μάρτιο, ξεγεννώντας μέσα στα κρύα τα κατσικάκια της και κρατώντας τα μέσα λόγω κακοκαιρίας, μην μπορώντας να βγάλει στον αγρό τις γίδες της με τα κατσικάκια να τα βοσκήσει.

Έτσι, τις τελευταίες ημέρες του Μάρτη, ο οποίος τότε είχε τριάντα ημέρες όπως και ο Φεβρουάριος, καθώς ο καιρός πλέον βελτιώθηκε και μύρισε επιτέλους Άνοιξη, θεωρώντας ότι έφυγε ο χειμώνας, πήρε το κοπάδι της και ανέβηκε στο βουνό να το βοσκήσει. Εκεί, βλέποντας τις κατσίκες της να βόσκουν ευχαριστημένες στο πράσινο χορτάρι κάτω από τον λαμπερό ήλιο, μίλησε περιπαιχτικά για τον Μάρτιο, θεωρώντας ότι δεν μπορεί πλέον να την βλάψει και δεν τον είχε πια ανάγκη, αφού σε λίγο έφευγε και ερχόταν ο Απρίλιος.

Την άκουσε όμως ο Μάρτιος, θύμωσε, και απευθυνόμενος στον αδελφό του τον Φεβρουάριο του είπε: «Φεβρουάριε αδελφέ μου, σε παρακαλώ, δάνεισέ μου μια δυό μέρες να της δείξω εγώ της γριάς που με πρόσβαλε».

Ο Φεβρουάριος δείχνοντας κατανόηση προς τον αδελφό του, του δάνεισε τις τελευταίες ημέρες του και ξαφνικά εκεί που είχε λιακάδα, άλλαξε ο καιρός, έπεσε χιονοθύελλα στο βουνό και πάγωσε η γιαγιά με όλο το κοπάδι της.

Γι’ αυτό και ο Φεβρουάριος έχει 28 ή 29 ημέρες, ενώ ο Μάρτιος 31 και έως την τελευταία του ημέρα έχει άστατο καιρό.