1Η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ
Την 1η Σεπτεμβρίου η Εκκλησία μας εορτάζει την αρχή της Ινδίκτου, την αρχή δηλαδή του Εκκλησιαστικού έτους
Η λέξη «Ίνδικτος» (από την λατινική λέξη Indictio = αρχή, ορισμός, διάταγμα), σήμαινε στα χρόνια των Ρωμαίων την αρχή του οικονομικού έτους, και η «Ινδικτιών» είχε διάρκεια δεκαπέντε ετών.
Στην αρχή κάθε δεκαπενταετίας, από την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού (117-138), καθοριζόταν το ποσό που κάθε πολίτης έπρεπε να πληρώσει ως φόρο γης στο ρωμαϊκό κράτος για την συντήρηση των στρατιωτών, των οποίων η θητεία διαρκούσε επίσης δεκαπέντε έτη.
Διατηρήθηκε στο Βυζάντιο (Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος) με την ονομασία «επινέμηση», αλλά και στην Καθολική εκκλησία, για την είσπραξη ορισμένου φόρου κάθε 15 χρόνια.
Ο εν λόγω οικονομικός κύκλος περιλάμβανε την δεκαπενταετία, αλλά και το κάθε έτος χωριστά, και αξιοποιήθηκε και ως τρόπος χρονολόγησης στην Ρώμη, στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και την Αίγυπτο.
Από την έναρξη της Βυζαντινής περιόδου θεωρήθηκε και ως αρχή του νέου έτους. Η εξέλιξη αυτή μαρτυρείται για πρώτη φορά από τον Σεπτέμβριο του 312, επί Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Το έτος 313 μ.Χ. η Πρωτοχρονιά «μετατέθηκε» στην 23η Σεπτεμβρίου, γενέθλιο ημέρα του Οκταβιανού Αυγούστου, για να ξαναμετατεθεί και πάλι από το 462 μ.Χ. στην 1η Σεπτεμβρίου, για να συμπίπτει με την αρχή του μήνα.
΄Έτσι, η Ίνδικτος από αφετηρία για τα φορολογικά των Ρωμαίων, απέκτησε και ημερολογιακό χαρακτήρα, ως αρχή του νέου έτους και εορταζόταν με ιλαστήριες τελετές και θυσίες προς τους Θεούς.
Την Ρωμαϊκή αυτή πρωτοχρονιά η Εκκλησία μας την υιοθέτησε ήδη από τον 4ο – 5ο αιώνα και της προσέδωσε χριστιανικό νόημα και εορταστικό περιεχόμενο, τοποθετώντας σε αυτή, την εορτή της σύλληψης του Τιμίου Προδρόμου, ως το πρώτο γεγονός της Ευαγγελικής ιστορίας.
Η Εκκλησία μας την ημέρα αυτή την εορτάζει ως ημέρα έναρξης του εκκλησιαστικού έτους, το δε «μηναίο» του Σεπτεμβρίου ξεκινά τις εορτές του με «πρωτοχρονιάτικη» ακολουθία. Ως εορτολογικό γεγονός, αναφέρεται στην έναρξη και τον δια του Χριστού αγιασμό του νέου εκκλησιαστικού έτους.
Γι΄ αυτό και την ημέρα αυτή, διαβάζεται στους Ναούς το Ευαγγέλιο το σχετικό με την έναρξη της διδασκαλίας του Ιησού στην Συναγωγή της Καπερναούμ, όπου ο Χριστός ανέγνωσε από το βιβλίο του Προφήτη Ησαΐα σχετικό χωρίο που αναφέρεται στον Μεσσία: «Πνεύμα Κυρίου επ’ εμέ ου είνεκεν έχρισέ με, ευαγγελίσασθαι πτωχοίς απέσταλκέ με, κηρύξαι ενιαυτόν Κυρίου δεκτόν» (Λουκ. 4, 18).
Καθώς τον Σεπτέμβριο γίνεται η συγκομιδή των καρπών (σταφυλιών) και η προετοιμασία για τον έναρξη του νέου καλλιεργητικού κύκλου, θεωρήθηκε ταιριαστό οι Χριστιανοί να εορτάζουν την αρχή της γεωργικής περιόδου αποδίδοντας ευχαριστίες στον Θεό, για την εύνοιά του και την φροντίδα Του προς την κτήση.
Επίσης και οι Ιουδαίοι, τηρώντας τις εντολές του Μωσαϊκού Νόμου, στις αρχές Σεπτεμβρίου γιόρταζαν την γιορτή της Νεομηνίας ή των Σαλπίγγων, απέχοντας από κάθε εργασία, για να προσφέρουν θυσίες ολοκαυτωμάτων προς τον Θεό.
Λίγα χρόνια πριν, η Εκκλησία μας όρισε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα αφιερωμένη στο φυσικό περιβάλλον.
Σήμερα, η 1η Σεπτεμβρίου εκτός από αρχή του Εκκλησιαστικού έτους, θεωρείται και αρχή του Σχολικού έτους, του Καλλιεργητικού κύκλου, του Αθλητικού έτους, της Βουλευτικής περιόδου, του Δικαστικού έτους, της έναρξης ενοικιαστηρίων των χωραφιών, κ.λ.π.
Βιβλιογραφία
- Γενναδίου (Μητροπολίτου Ηλιουπόλεως), «Η τελετή της Ινδίκτου εν τω Πατριαρχικώ Ναώ και Οίκω», εν Ορθοδοξία, έτος ΙΕ”, τεύχος 9, Σεπτέμβριος 1940, σσ. 264-265.
- Νικολόπουλου Π. Γ., «Ινδικτιών», εν Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, στ. 899.
- Φουντούλη Μ., Λειτουργική Α΄, Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία, Θεσσαλονίκη 2004, σ. 108-109.
Πηγές
- Ιωάννης Κυριακός Μελιρρύτου Θεσσαλονικεύς (1836). Χρονολογία ιστορική. Εν Οδησσώ: Εκ του Τυπογραφείου της Σχολής των αποίκων Ελλήνων εμπόρων. σελ. 35. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2010.
- Frederic Schöll (1818). Ιστορική Χρονολογία. Εν Βιέννη της Αυστρίας: Εκ της τυπογραφίας Ιωάννη Σνειρέρου. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2011.
*Μ. Th. Θεολογίας – Καθηγητή Θεολόγου
