Η γη της Φιλυριάς ετοιμάζεται να δεχθεί οστά πεσόντων ηρώων της
«Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος», λέγει ο Περικλής στον Επιτάφιο, το απόσπασμα από το έργο «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου» του αρχαίου Αθηναίου ιστορικού Θουκυδίδη στο οποίο παρατίθεται ο λόγος που εκφώνησε το 430 π.Χ.ο μεγάλος Αθηναίος ηγέτης για τους πρώτους νεκρούς του Πελοποννησιακού Πολέμου, προκειμένου να αναδείξει το μεγαλείο των στρατιωτών που έδωσαν τη ζωή τους και να εξυψώσει το κατακερματισμένο ηθικό των συμπολιτών.
Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι που έδωσαν τη ζωή τους και με το αίμα τους «έγραψαν σελίδες» της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, αλλά μεταθανάτια δεν έτυχαν των τιμών, που τους άρμοζαν. Είναι οι χιλιάδες Ελλήνων στρατιωτών, που έπεσαν πολεμώντας στο αλβανικό μέτωπο κατά την διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου από τον Οκτώβριο του 1940 έως τον Μάιο του 1941….
Όπως αναφέρει ο Γεώργιος Σούρλας στο βιβίο «Οι ήρωες του 40 περιμένουν» (Εκδόσεις «Ταχυδρόμος»). «Η ταφή των νεκρών, και μάλιστα των πολεμιστών, δεν αποτελεί για τους Έλληνες μία απλή υποχρέωση, μία τυπική διαδικασία τακτοποίησης των σορών. Αποτελεί εσωτερική ανάγκη, θρησκευτική υποχρέωση, εθνική επιταγή και ιερό καθήκον. “Νεκρούς θάπτειν, νεκρόν μη υβρίζειν”».
Σύμφωνα με τα αρχεία της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, κατά το έπος του ‘40 (1940-1941), παρέμειναν άταφοι 7976 πεσόντες στα βουνά της Βορείας Ηπείρου.
Από τη μελέτη των αρχείων, με τη διασταύρωση πληροφοριών, προφορικών και καταγεγραμμένων σε προσωπικά ημερολόγια πολεμιστών, προέκυψαν συγκεκριμένα στοιχεία, ότι είχαν οργανωθεί στρατιωτικά νεκροταφεία στις περιοχές, Ντραγκότι, Δέλβινο, Βόδινο, Χειμάρρα, Ερσέκα, Ντεβόλ (Δέβολι), Βουλιαράτες, Πόγραδετς, Πρεμετή, Κλεισούρα, Κορυτσά, Μπογάζι, Ροντόνι, Μοράβα, Κυπαρό, Πλατυβούνι, Γκόλικο, Τρεμπεσίνα, Πούντα Νόρνε, Σκουτάρα και άλλες περιοχές.
Τους είπαν τουρκόσπορους και σάρωναν στον πόλεμο ως Έλληνες
Πρόσφατα, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το infognomonpolitics, ανευρέθηκαν και ταυτοποιήθηκαν οστά Ποντίων πεσόντων από χωριό του Κιλκίς, οι οποίοι ανήκαν σε ένα τάγμα, που έμεινε στην Ιστορία για τον ηρωισμό, τον οποίο έδειξε στα βουνά της Βορείου Ηπείρου!
Πρόκειται για τη Φιλυριά του νομού Κιλκίς (πρώην Λιμπάχοβο) στον δήμο Παιονίας, γνωστή από την εποχή της Τουρκοκρατίας, που είναι κτισμένη στους πρόποδες της ανατολικής πλαγιάς του όρους Πάικου σε υψόμετρο 164 μέτρων. 62 άτομα από τη Φιλυριά και το διπλανό χωριό Γερακώνα πολέμησαν στον ελληνοϊταλικό πόλεμο.
Έξι οστά πεσόντων ταυτοποιήθηκαν και ετοιμάζονται να επιστρέψουν στο χωριό για να ενταφιαστούν με τιμές ηρώων, όπως τους αρμόζει. «Υπηρετούσαν στο τάγμα των προσφύγων που σάρωνε στα βουνά της Αλβανίας. Τους είπανε Τουρκόσπορους όταν ήλθαν με την ανταλλαγή πληθυσμών. Οι τουρκόσποροι πολεμάνε, ρε, είναι Έλληνες». Αυτά είπε κάτοικος του χωριού, ο οποίος, παίζοντας κεμεντζέ σκάρωσε τους παρακάτω στίχους προς τιμήν των πεσόντων:
Εσκάλωσεν ο πόλεμος, σωρεύ’νε ηλικίας
κορτσόπον θα απομένετε με τα φωτογραφίας
Σην Αλβανίαν πολεμούν απάν ‘ς σ’άγρα τ’ορμάνε
Την ψυν ατούν εφέκανε του Πόντου παληκάρε
Λίγα λόγια για τη Φιλυριά
Το χωριό απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς στις 23 Οκτωβρίου 1912, κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, όταν εισήλθε ο Ελληνικός στρατός. Το 1923 με τις ανταλλαγές πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος, Βουλγαρίας και Τουρκίας, ο ελληνόφωνος πληθυσμός ενισχύθηκε από πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Ρωμυλία.
Το 1928 το χωριό κατοικήθηκε από 64 προσφυγικές οικογένειες και είχε 234 κατοίκους.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Φιλυριά ήταν υπό γερμανική κατοχή από τον Απρίλιο του 1941 έως τον Οκτώβριο του 1944. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘50, ακολούθησε μετανάστευση στις ΗΠΑ, Αυστραλία, Δυτική Γερμανία καθώς και εσωτερική μετανάστευση στη Θεσσαλονίκη και Αθήνα.
Πηγή: «ΙΝΦΟΓΝΩΜΩΝ»
