Ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ομοφυλοφιλία

Γράφει η Έλλη Φρεγγίδου

Ο σεξουαλικός προσανατολισμός ορίζεται κατά μήκος μιας κλίμακας που κυμαίνεται από την αποκλειστική ομοφυλοφιλία ως την αποκλειστική ετεροφυλοφιλία και συμπεριλαμβάνει ακόμη και πολλές μορφές αμφιφυλοφιλίας. Τα αμφιφυλόφιλα άτομα έλκονται σεξουαλικά και συναισθηματικά προς άτομα τόσο του δικού τους φύλου όσο και προς του αντίθετου φύλου. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός ενός ατόμου δεν ταυτίζεται πάντα με τη σεξουαλική συμπεριφορά γιατί σχετίζεται τόσο με τα συναισθήματα όσο και με την αυτό-αντίληψη. Τα άτομα μπορεί να εκφράζουν ή όχι το σεξουαλικό προσανατολισμό τους μέσα από τη συμπεριφορά τους.

Στις μέρες μας, οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης βιολογικών, γνωστικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Από τα πρώτα χρόνια της ζωής, το παιδί αρχίζει να διαμορφώνει τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Κυρίως όμως ο προσανατολισμός αυτός αναδύεται στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια σεξουαλική εμπειρία.

Είναι αποδεδειγμένο ότι τα άτομα δεν μπορούν να διαλέξουν να είναι είτε ομοφυλόφιλοι είτε ετεροφυλόφιλοι. Αν και μπορούμε να επιλέξουμε το αν θα δράσουμε σύμφωνα με τα συναισθήματά μας, οι ψυχολόγοι συμφωνούν ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν αποτελεί συνειδητή επιλογή που μπορεί να «προσαρμοστεί» ανάλογα με τη θέλησή μας.

Ένας σημαντικός αριθμός ομοφυλοφίλων ή αμφιφυλόφιλων επισκέπτονται σε κάποια στιγμή τη ζωής τους επαγγελματίες στο χώρο της ψυχικής υγείας αναζητώντας την αλλαγή στο σεξουαλικό τους προσανατολισμό μέσα από τη θεραπεία. Η πραγματικότητα είναι ότι η ομοφυλοφιλία δεν είναι ασθένεια, νοητική διαταραχή ή συναισθηματικό πρόβλημα. Επομένως, ούτε απαιτεί θεραπεία αλλά και ούτε είναι δυνατόν να αλλάξει. Δεν είναι λίγοι οι ομοφυλόφιλοι που δέχονται πιέσεις τόσο από μέλη της οικογένειας τους όσο και από κάποιες θρησκευτικές ή άλλες ομάδες προκειμένου να αλλάξουν τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις. Πρέπει να γίνει σαφές ότι αυτό που μπορεί ο ειδικός να προσφέρει σε έναν ομοφυλόφιλο είναι η ψυχολογική υποστήριξη στη διαδικασία ανακάλυψης του σεξουαλικού του προσανατολισμού και η παράθεση στρατηγικών για το χειρισμό των προκαταλήψεων που αντιμετωπίζει. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να εφαρμόσει μια «θεραπεία μετατροπής», μια μέθοδο, με άλλα λόγια, που σκοπό θα έχει την αλλαγή του σεξουαλικού του προσανατολισμού.

Το ερώτημα που συχνά τίθεται είναι αν μπορούν πράγματι οι ομοφυλόφιλοι ή οι αμφιφυλόφιλοι να υιοθετήσουν παιδιά και αν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις αυτού του τόσο σημαντικού ρόλου. Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ευρώπη αλλά και στην Αμερική δε βρήκαν σημαντικές αναπτυξιακές διαφορές (νοημοσύνη, ψυχολογική και κοινωνική προσαρμογή κ.α.) σε ομάδες παιδιών που ανατράφηκαν από ομοφυλόφιλους και ετεροφυλόφιλους γονείς. Είναι σημαντικό, επίσης, να σημειωθεί ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός του γονέα δεν καθορίζει αυτόν του παιδιού.

Ένας ακόμη μύθος που επικρατεί είναι η λανθασμένη αντίληψη ότι οι ομοφυλόφιλοι άντρες έχουν μεγαλύτερη τάση να κακοποιήσουν σεξουαλικά τα παιδιά τους από ότι οι ετεροφυλόφιλοι άντρες. Το γεγονός αυτό όμως δεν στηρίζεται σε καμιά μαρτυρία ούτε σε κάποια επιστημονική έρευνα. Συχνά, οι ομοφυλόφιλοι και οι αμφιφυλόφιλοι νιώθουν έντονα το αίσθημα του φόβου, της διαφορετικότητας και της μοναξιάς όταν αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός είναι διαφορετικός από το πρότυπο της κοινωνίας.

Ακόμη, ανάλογα με τις οικογένειές τους και τον τόπο κατοικίας τους χρειάζεται πολλές φορές να αγωνιστούν σκληρά ενάντια στις προκαταλήψεις και την παραπληροφόρηση γύρω από την ομοφυλοφιλία. Η απόρριψη από την οικογένεια, τους φίλους, τους συνεργάτες και τις θρησκευτικές ομάδες είναι ένας από τους βασικούς λόγους που τους αποθαρρύνει να αποκαλύψουν το σεξουαλικό τους προσανατολισμό.

Η ενημέρωση όλων των ανθρώπων πάνω στο σεξουαλικό προσανατολισμό είναι πιθανό να αμβλύνει τις προκαταλήψεις κατά των ομοφυλοφίλων. Η πρόσβαση σε πληροφορίες γύρω από την ομοφυλοφιλία είναι ιδιαίτερα σημαντική κυρίως στους νέους ανθρώπους οι οποίοι ανακαλύπτουν και αναζητούν να κατανοήσουν τη σεξουαλικότητά τους, είτε είναι ομοφυλοφιλική, είτε αμφιφυλοφιλική, είτε ετεροφυλοφιλική.