Προϋποθέσεις για ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό εκπαιδευτικό σύστημα

Γράφει η Έλλη Φρεγγίδου

Μελετώντας το εκπαιδευτικό σύστημα διαπιστώνουμε ότι οι σκοποί της εκπαίδευσης ποικίλουν από εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία. Είναι, ωστόσο, γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι η εκπαίδευση πρέπει να αποτελεί ένα θεσμικό πλαίσιο με σαφείς και συγκεκριμένους στόχους.

Στη σύγχρονη εποχή, παρατηρούμε δύο εκ διαμέτρου αντίθετες καταστάσεις. Από τη μια, έχουμε μια εκπληκτική πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, καθώς και μια εντυπωσιακή ανάπτυξη της οικονομίας. Από την άλλη μεριά, η αλλοτρίωση του ανθρώπου, η χρεοκοπία παραδοσιακών ιδεολογιών και θεσμών και η βαθιά κρίση αξιών κυριαρχούν. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα, επομένως, για να είναι σύγχρονο και αποτελεσματικό, πρέπει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του καιρού μας και να δίνει λύση στα ακανθώδη προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κάθε άνθρωπος, η κοινωνία αλλά και ο κόσμος ολόκληρος.

Αυτό που εγγυάται την επιτυχία ενός εκπαιδευτικού συστήματος, είναι η διδασκαλία από ανθρώπους φωτισμένους, που να διακρίνονται για την πολυγνωσία, την επιμέλεια και την οξυδέρκειά τους. Αυτό που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, είναι οι δάσκαλοι αυτοί να διακρίνονται από πίστη για την «αποστολή» την οποία εκτελούν, καθώς και από ζήλο και υπομονή στο έργο τους. Επίσης, η αγάπη και ο σεβασμός για τον μαθητή είναι συμπεριφορές που σκιαγραφούν εκπαιδευτικούς με εξαίρετο ήθος.

Ακόμη, την επιτυχία ενός προγράμματος σπουδών διασφαλίζει και το σύγχρονο περιεχόμενο των μαθημάτων. Γνώσεις σύγχρονες, σύμφωνες με τα πρόσφατα πορίσματα της επιστήμης κάνουν τη μάθηση μια ενδιαφέρουσα διαδικασία και δεν της δίνουν το στίγμα της απαρχαιωμένης πληροφόρησης. Η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη και την πραγματική ζωή, είναι πραγματικά ωφέλιμη για τους νέους ανθρώπους που ανυπομονούν να εφαρμόσουν τα όσα μαθαίνουν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.

Επιπλέον, ο εκπαιδευτικός οφείλει να προωθεί την καλλιέργεια όλων των διανοητικών λειτουργιών του νέου, όπως η κρίση, η αντίληψη, η προσοχή και η φαντασία. Αυτό μπορεί να το επιτύχει ενθαρρύνοντας το μαθητή να πάρει πρωτοβουλίες αλλά και με το να παρέχει γνώσεις εύληπτες από το μαθητή.

Απαραίτητη είναι, η ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου, ώστε να αποκτήσει την ικανότητα να εξηγεί λογικά τα γεγονότα, να προσδιορίζει τη θέση του αναφορικά με αυτά και να παίρνει σωστές αποφάσεις. Όλες αυτές οι «αρετές» θα βοηθήσουν το νέο σε πολλές πτυχές της προσωπικότητάς του, ώστε να επιλύει τα προβλήματα που παρουσιάζονται στην προσωπική του ζωή, να επικοινωνεί και να συνεργάζεται με τους συνανθρώπους του, αλλά και να παρεμβαίνει στη διαμόρφωση της κοινωνικής και πολιτικής ζωής.

Είναι γεγονός, ότι το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα, αν και έχει βελτιωθεί σε αρκετούς τομείς, και ιδιαίτερα σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής, υπολείπεται των εξελίξεων και των απαιτήσεων της εποχής μας. Αυτό που πρέπει πρώτα από όλα να γίνει είναι να διασφαλιστεί η δημοκρατική διοίκηση και λειτουργία του σχολείου, καθώς και να διασαφηνιστούν οι σκοποί της εκπαίδευσης και το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας.
Τέλος, είναι ωφέλιμο και ενθαρρυντικό για τους μαθητές να γνωρίζουν ότι υπάρχει ισότητα ευκαιριών στη μόρφωση καθώς και αξιοκρατία τόσο για τους διδάσκοντες όσο και για τους διδασκόμενους.