Δραματικά υποβαθμισμένο όλο το οικοσύστημα του Γαλλικού ποταμού

Η οικολογική κατάσταση στην λεκάνη απορροής του ποταμού Γαλλικού βρέθηκε στο μικροσκόπιο της επιστημονικής έρευνας έξι μεταπτυχιακών φοιτητών και φοιτητριών του διατμηματικού προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών του Α.Π.Θ., οι οποίοι παρουσίασαν τα αποτελέσματα της μελέτης τους, κατά τη διάρκεια εσπερίδας που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 18.11.14 στο συνεδριακό κέντρο Κιλκίς.

Τις εργασίες της επιστημονικής εσπερίδας χαιρέτισαν ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Κιλκίς Γιάννης Τσογγίδης, ο αντιδήμαρχος κοινωνικής Πρόνοιας, πολιτισμού, δόμησης & διαφάνειας Δημήτρης Τσαντάκης, η διευθύντρια του διατμηματικού προγράμματος σπουδών Μαρία Λαζαρίδου, ο διευθυντής της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. Ηλίας Αβραμίδης ενώ αναγνώστηκε χαιρετιστήριο μήνυμα του δημάρχου Κιλκίς Δημήτρη Σισμανίδη.
Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές, που συμμετείχαν στην επιστημονική εργασία, ήταν οι: Φωτεινή Αναγνώστoυ, Αικατερίνη Αποστολίδου, Κωνσταντίνος Γεωργιάδης, Ελευθερία Κουρλίτη Νατάσα Στεφανίδου, και Αταούλ Γκάνι.
Στόχος της μελέτης ήταν η εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης της λεκάνης απορροής του Γαλλικού, η ανάλυση των επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και η αξιολόγηση του κινδύνου μη επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων της ευρωπαϊκής οδηγίας – πλαίσιο 2000/60 για τα νερά.

Από τα στοιχεία που είχαν στη διάθεσή τους οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και αφορούσαν την περίοδο 1990-2000, το προσεγγιστικό υδρολογικό ισοζύγιο για τη λεκάνη απορροής του Γαλλικού χαρακτηρίστηκε ως ελλειμματικό, καθώς οι υδατικές ανάγκες της περιοχής μελέτης βρέθηκαν μεγαλύτερες από το διαθέσιμο υδατικό δυναμικό. Στη συνολική κατανάλωση νερού, το νερό που καταναλώνεται για άρδευση συμβάλλει κατά 65% και το νερό που καταναλώνεται στη βιομηχανία κατά 21%.

Ο Γαλλικός αποστραγγίζει μεγάλες αστικές, αγροτικές και βιομηχανικές περιοχές μεταφέροντας ρυπαντικό φορτίο που προέρχεται από αστικά λύματα, γεωργικές απορροές, κτηνοτροφικά και βιομηχανικά απόβλητα. Στην περιοχή, κρίθηκε ότι υπάρχουν σημαντικές πιέσεις από σημειακές (αστικά λύματα, κτηνοτροφικά απόβλητα) και μη σημειακές (αγροτικές εκτάσεις) πηγές ρύπανσης καθώς και από μορφολογικές αλλοιώσεις.
Τα ποτάμια ενδιαιτήματα αξιολογήθηκαν από ημι- φυσικά έως σημαντικά τροποποιημένα, η ποιότητα των ενδιαιτημάτων μέσα στο κανάλι του ποταμού επίσης από κακή έως καλή.
Για την αξιολόγηση της ποιότητας του νερού συλλέχθηκαν δείγματα νερού, ψαριών και βενθικών μακροασπονδύλων από 14 σημεία δειγματοληψίας στη λεκάνη απορροής του ποταμού Γαλλικού κατά την διάρκεια περιόδου χαμηλής ροής (Μάιος 2013).

Με βάση τη μέθοδο (SWOT), η οποία εφαρμόστηκε για τον δήμο Κιλκίς, με στόχο να αναγνωρισθούν οι εσωτερικές δυνατότητες και αδυναμίες αλλά και οι εξωτερικές ευκαιρίες και απειλές, υπό το πρίσμα της επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων της οδηγίας – πλαίσιο υδάτων, η λεκάνη απορροής του Γαλλικού παρουσιάζει ως:
Δυνατά σημεία – (strengths)
Εύφορες πεδιάδες και ευνοϊκό κλίμα για μικρής κλίμακας καλλιέργεις τοπικών ποικιλιών
Πλούσια βιοποικιλότητα (ψάρια και μακροασπόνδυλα)
Γεωθερμικά πεδία
Αδυναμίες – (weaknesses)
Μέτρια προς κακή ποιότητα νερού (σύμφωνα με το Ελληνικό Σύστημα Αξιολόγησης)
Ελλειμματικό υδρολογικό ισοζύγιο
Νιτρορύπανση
Ευκαιρίες – (οpportunities)
• Οδηγία 2000/60
• Προστατευμένες περιοχές
• Υπαρξη σχεδίου διαχείρισης
• Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσίων
• Σπήλαιο Αγίου Γεωργίου
• Προώθηση της φυσικής ιστορικής και πολιτισμικής κληρονομιάς

Απειλές – (threats)
• Yψηλό ποσοστό υδατικών αναγκών
• Διάθεση μη επεξεργασμένων λυμάτων σε ρέματα και απουσία Αποχετευτικού δικτύου στη Νέα Σάντα
• Αμμοληψίες
• Βιομηχανικές μονάδες (επεξεργασία αποβλήτων)
• Μη ελεγχόμενη χρήση λιπασμάτων
• Μη ελεγχόμενη βόσκηση

Με βάση τα παραπάνω, τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την επιστημονική έρευνα ήταν ότι:
-Η οικολογική ποιότητα του ποταμού Γαλλικού σε όλους τους σταθμούς δειγματοληψίας εκτιμήθηκε από κακή ως μέτρια (Ε.Συ.Α.)

-Οι πιέσεις τόσο από πηγές ρύπανσης (σημειακές & διάχυτες) όσο και από μορφολογικές αλλοιώσεις βρέθηκαν σημαντικές για τη λεκάνη απορροής του Γαλλικού ποταμού.

– Η οικολογική κατάσταση της λεκάνης απορροής του Γαλλικού εκτιμήθηκε ως κατώτερη της καλής για το φυσικό υδατικό σύστημα, ενώ για το ιδιαιτέρως τροποποιημένο
-Το οικολογικό δυναμικό εκτιμήθηκε ως κάτω του καλού.

Από την ανάλυση πιέσεων-επιπτώσεων προέκυψε ότι στην περίπτωση των πιέσεων από μορφολογικές αλλοιώσεις, ο κίνδυνος μη επίτευξης καλής οικολογικής κατάστασης είναι υψηλός και για αυτό είναι αναγκαία η άμεση εφαρμογή μέτρων ενώ στην περίπτωση των πιέσεων από πηγές ρύπανσης ο κίνδυνος είναι μέτριος και επομένως είναι αναγκαία η εφαρμογή ενός μακροπρόθεσμου προγράμματος μέτρων.
Το ρόλο που διαδραματίζει ο ποταμός Γαλλικός στην ύδρευση της πόλης και παρόχθιων οικισμών του δήμου Κιλκίς αλλά και για τις αρδευτικές απαιτήσεις στον τομέα της γεωργίας, επισήμανε ο διευθυντής της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. ο οποίος τόνισε ότι στο «καλλικρατικό» περιβάλλον η Δ.Ε.Υ.Α.Κ καθίσταται η μεγαλύτερη σε έκταση δημοτική επιχείρηση του δήμου Κιλκίς. Στο πλαίσιο αυτό καλείται να σχεδιάσει και να υλοποιήσει νέες υποδομές για τα επόμενα είκοσι χρόνια, θέτοντας ως βασικές προτεραιότητες τη δημιουργία δικτύου για την αντιμετώπιση ζητημάτων ποιότητας νερού σε Τέρπυλλο και Πικρολίμνη, την κατασκευή νέων ταμιευτήρων νερού στην περιοχή των Κρουσίων και την κατασκευή βιολογικών καθαρισμών σε Νέα Σάντα και Μικρόκαμπο, έργα τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη.

Τις εργασίες της εσπερίδας παρακολούθησαν μεταξύ άλλων και η επικεφαλής του δημοτικού συνδυασμού της ελάσσονος μειοψηφίας Ιωάννα Ρούσσου, η πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας Κιλκίς Μαρία Τσοπούλου, ο πρώην δήμαρχος Κιλκίς Τάσος Αμανατίδης, η Λυδία Αλβανού ως εκπρόσωπος του φορέα διαχείρισης Δέλτα Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονος, ο πρόεδρος του περιβαλλοντικού συλλόγου περιπατητών Κιλκίς Χρήστος Ανδρεανίδης, στελέχη του κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Κιλκίς, εκπρόσωποι του «Μετώπου ενάντια στα μεταλλεία σε Κρούσια και Πάικο», καθηγητές του Α.Π.Θ. κ.α.
Η επιστημονική εσπερίδα ήταν ενταγμένη στις εορταστικές εκδηλώσεις τιμής μνήμης των πολιούχων Κιλκίς Α.Πέντεκαίδεκα Μαρτύρων και διοργανώθηκε από το διατμηματικό πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών του Α.Π.Θ., τον δήμο Κιλκίς, την Δ.Ε.Υ.Α.Κ και τον φορέα διαχείρισης Δέλτα Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονος.