Αυτό είναι η Ρωμιοσύνη: θυσία, δάκρυα, Σταυρός και ιερά κόκαλα ηρώων και αγίων

Γράφει ο Δημήτρης Νατσιός

Μάιος του 1919, ο ένδοξος ελληνικός στρατός αποβιβάζεται στην αρχόντισσα της Ιωνίας, τη Σμύρνη. «Τα όνειρά μας ταξιδεύουν στο Αιγαίο».

«Χτυπήστε Ομήρων ιωνικές οι λύρες / Σμύρνη ξανά, γεννήτριες είν’ οι μοίρες» ανακρούει ο Κωστής Παλαμάς από την Αθήνα. Αλλά το όμορφο εθνικό όνειρο από δικά μα λάθη και πάθη, θανατηφόρα σύνεργα στα χέρια των ραδιούργων συμμάχων μας, κράτησε τρία χρόνια και τρεις μήνες, όσο και η λάμψη της λόγχης του στρατού μας στα πολύνεκρα μέτωπα των μαχών. Έπειτα; Έπειτα τον Αύγουστο του ’22 ήρθε επάνω στα φτερά μιας μαινόμενης καταιγίδα η ολέθρια συμφορά. Ακούγεται μια άλλη αγωνιώδης κραυγή: Το μέτωπο έπεσε. Γιατί; Πώς φτάσαμε στη συμφορά. Θυμάμαι τον Σολωμό στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους»: «Αραπιάς άτι, Γάλλου νους, βόλι Τουρκιάς, τόπι Άγγλου/ Πέλαγο μέγα πολεμά, βαρύ το καλυβάκι».

Πρώτα οι κακουργίες των δήθεν Συμμάχων μας, που δεν μπορούν να ανεχθούν ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, της Ρωμανίας. Θέλουν μιαν Ελλάδα μικρά και έντιμο, υποτελή στα κελεύσματά τους. Και το πέτυχαν. Αιτία της συμφοράς και η έλλειψη ομόνοιας των Ελλήνων, ο επαίσχυντος κομματισμός, η γάγγραινα που κατατρώει τα σωθικά μας από την ημέρα που γίναμε κράτος. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές τον Νοέμβριο του ’20, εν μια νυκτί εκδιώχτηκαν από την στρατιά οι εμπειροπόλεμοι αξιωματικοί που πρόσκεινταν σ’ αυτόν. Και δυστυχώς η ιστορία, διδάσκει πως κανείς δεν διδάσκεται απ’ αυτήν. Βιώνουμε και στις μέρες μας το πυορρέον αυτό τραύμα του εθνικού μας βίου. Έτσι φτάσαμε στον μαύρο Αύγουστο του ’22. Προσκυνούμε τα πάθη του λαού μας. Η Μεγάλη Εβδομάδα του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Μέσα σε λίγες ώρες η κοιτίδα των μεγάλων φιλοσόφων, των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας, η αγιοτόκος και ηρωοτόκος Μικρά Ασία ξεκληρίζεται. Το Γένος χάνει τον ένα πνεύμονά του. Και η Σμύρνη φλέγεται, κρανίου τόπος. Γράφει ο Γάλλος συγγραφέας Εντ. Ντριό: «χιλιάδες δυστυχείς υπάρξεις σωρευμένες κατά μήκος της προκυμαίας ρίχτηκαν στη θάλασσα. Σε μεγάλο μήκος του λιμανιού εκατοντάδες πτωμάτων είχαν γεμίσει την θάλασσα, ώστε να μπορεί να βαδίσει κανείς πάνω σ’ αυτά. Τους επιπλέοντες τους αποτέλειωναν οι Τούρκοι με ξύλα και σπαθιά. Αναρίθμητες οι υπάρξεις προπαντός γυναίκες, παιδιά και γέροντες εσφάγησαν μέσα σε αίσχιστες θηριωδίες». Αυτός είναι ο περίφημος συνωστισμός στο λιμάνι της Σμύρνης, που κάποιοι Γραικύλοι της σήμερον προσπαθούν να περάσουν στην Εκπαίδευση. Όλοι προσπαθούν να φύγουν. Ένας μόνο μένει πιστός άχρι θανάτου. Ο άγιος Επίσκοπος της Σμύρνης, ο Χρυσόστομος. «Παράδοσις του ελληνικού κλήρου, αλλά και υποχρέωσις του καλού ποιμένος είναι να παραμείνει με το ποίμνιό του», απαντά στις προτροπές για φυγή. Και έμεινε, κοσμώντας το εικονοστάσι του Γένους και της Εκκλησίας μας αυτός και μαζί του εκατομμύρια Χριστιανών Ελλήνων. Να αναφέρω εδώ μια άγνωστη πτυχή της τραγωδίας. Σε 300.000 χιλιάδες υπολογίζονται οι πρόσφυγες που πέθαναν μετά την άφιξή τους στην Ελλάδα. Από την λύπη τους, από τον καημό τους για την αιματοβαμμένη πατρίδα. Και όμως εκείνες οι ρημαγμένες ψυχές που μοσχοβολούσαν σαν το Τίμιο Ξύλο, όπως θα έλεγε ο Αϊβαλιώτης δάσκαλος του Γένους Φ. Κόντογλου, έδωσαν νέα πνοή στην ταλαίπωρη πατρίδα μας, πρόκοψαν, πρόκοψε μαζί τους και το λυμφατικό κράτος.

100 χρόνια από την συμφορά. Δεν μνησικακούμε. Είμαστε Χριστιανοί Ορθόδοξοι. ‘Όμως οι γενοκτόνοι των παππούδων μας Τούρκοι και πάλι απειλούν και πάλι μαίνονται. Ας είναι «έχουν τα κόλλυβα στο ζωνάρι τους» έλεγε ο γέροντας Παϊσιος. Δεν είναι αυτοί το μεγάλο πρόβλημα του Ελληνισμού. Όχι. Μες στην πόλη είναι οι οχτροί. Πρέπει να αντισταθούμε σε μια δεύτερη Γενοκτονία, πολύ πιο ύπουλη, που προσφυώς ονομάστηκε Γενοκτονία της Μνήμης. Μιλούν όλοι για κρίση. Και εννοούν οικονομική. Η λέξη κρίση στη γλώσσα μας σημαίνει δίκη. «Νυν και καιρός κρίσεως εστί». Δικάζεται και καταδικάζεται ένα ολόκληρο σύστημα που θεωρεί υπέρτατη αξία το χρήμα. Πάντοτε μιας υλικής κατάρρευσης προηγείται μια ηθική κρίση, μια κρίση αξιών, μια κρίση της Παιδείας. «Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή και λάμπουν τα έθνη» έλεγε ο Ρ.Φεραίος. Αλλά ποιών γραμμάτων; Μας απαντά ο Μακρυγιάννης. «Αυτών που δοξάζεται ο Θεός, που γιομίζουν οι μαθητές προκοπή και αρετή και πόνο στην πατρίδα». Και τέτοια δεν έχουμε. Διαβάζω δυο προφητικά κείμενα. Το 1ο των Aγιορειτών Πατέρων, έτος 1984: «Από πολλά χρόνια τώρα γίνεται προσπάθεια, διαρκώς αυξανομένη να πολεμηθεί η πίστη. Να βγει από τα ελληνικά σχολεία ο Χριστός. Να διαστρεβλωθεί η ιστορία μας. Να ευτελισθεί η σημασία των μεγάλων εορτών, που τόσο ζει ο λαός μας. Να παύσει η Ορθόδοξος Εκκλησία να επηρεάζει τη ζωή του Γένους μας. Να μείνει ο λαός μας απροστάτευτος, έκθετος, αναιμικός, έτοιμη λεία και τροφή οποιουδήποτε αισθητού ή νοητού θηρίου». Το 2ο του τροπαιούχου Μικρασιάτη Νομπελίστα μας ποιητή Γ. Σεφέρη: «Στα χρόνια μας πρέπει να μην το ξεχνάμε, το ζήτημα δεν είναι πια αν θα γράφουμε καθαρεύουσα ή δημοτική. Το τραγικό ζήτημα είναι αν θα γράφουμε ή όχι ελληνικά». Στο δημοτικό σχολείο δεν υπάρχει σήμερα στα βιβλία της γλώσσας, τα πιο σημαντικά, μια προσευχή, εκπαραθυρώθηκαν από τα νέα βιβλία τα δημοτικά μας τραγούδια, δεν υπάρχουν οι ήρωες, οι άγιοι τα πρότυπα. Διδάσκουμε συνταγές μαγειρικής, υποσιτίζουμε πνευματικά τα παιδιά μας, τα τρέφουμε με τα ξυλοκέρατα της Δύσης. Στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο δεν συναντά ο μαθητής πουθενά τον Εθνικό μας Ύμνο, θα βρει όμως κείμενα που εκθειάζουν την ανηθικότητα, την αφιλοπατρία, σε μια γλώσσα αναιμική, μίζερη, άτονη και χωρίς πνεύμα. «Όταν οι εχθροί σου θα έχουν ξεμάθει την ορθογραφία τους, να ξέρεις ότι η νίκη πλησιάζει», γράφει σπουδαίος γλωσσολόγος.

Το Γένος μας θα επιβιώσει εν μέσω της τωρινής αθλιότητας μόνο αν ξαναζήσει το πνεύμα της Ρωμιοσύνης, ψυχή και Χριστός μας χρειάζεται στο σπίτι, στο σχολείο, στην εργασία, στην πολιτική. Το 1922 μπορεί να καταστραφήκαμε, όμως, ας μην ξεχνάμε πως ο ίδιος λαός, μετά από 20 χρόνια, μέθυσε με το αθάνατο κρασί του Εικοσιένα πάνω στα βουνά της Βορείου Ηπείρου. Θα κλείσω με κάτι προσωπικό. Ο προπάππος μου χάθηκε στο Σαγγάριο, δηλώθηκε αγνοούμενος. Η προγιαγιά μου έζησε ως τα ’90, δεν ξαπαναντρεύτηκε, τον καρτερούσε. Μας έλεγε: είδα χτες βράδυ στον ύπνο μου τον παππού. ( 23 χρονών παλικάρι έπεσε). Εμείς τα παιδιά την κοροϊδεύαμε. Πώς τον είδες γέρο ή νέο; Πήγαινε στο σεντούκι, έβγαζε το αριστείο ανδρείας, έκανε το σταυρό της και έλεγε με περηφάνεια: «Αυτό το έδωσε η πατρίδα στον παππού» και δάκρυζε. Ναι αυτό είναι Μικρά Ασία, αυτό είναι πατρίδα, αυτό είναι η Ρωμιοσύνη: θυσία, δάκρυα, Σταυρός και ιερά κόκαλα ηρώων και αγίων. Αιωνία η μνήμη των μαρτύρων της Μικρασιατικής Γης.