Δίψα… γιά νερό – Προβλήματα λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας

Γράφει ο Βαγγέλλης Αποστολίδης

Προβλήματα και δυσκολίες στις γεωργικές εργασίες παράγει η παρατεταμένη εφετινή ανομβρία στην περιφερειακή ενότητα του Κιλκίς, καθώς τα ύψη της βροχής έχουν πέσει δραματικά τους τελευταίους μήνες.

Διανύουμε το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου και η εικόνα σε όλους τους μεγάλους και μικρούς υδάτινους σχηματισμούς στην περιφερειακή μας ενότητα είναι πραγματικά απογοητευτική σε σχέση με το μέγεθος των υδάτων που υπάρχουν σε αυτούς.

Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η εικόνα που εμφανίζει σήμερα 22 Οκτωβρίου 2024 ο μεγαλύτερος ποταμός που διασχίζει με κατεύθυνση από βορρά προς νότο όλη την ενότητα του Κιλκίς ο Αξιός ποταμός.

Μία εικόνα πραγματικά απογοητευτική από πλευράς όγκου νερού εντός της κοίτης του, εντελώς δυσανάλογη σε σχέση με αυτήν που εμφάνιζε τις τελευταίες δεκαετίες σε ανάλογη περίοδο και η οποία δεν παραπέμπει σε καμιά περίπτωση σε αυτήν που περιγράφει ο αρχαίος τραγωδός Όμηρος αναφερόμενος σε αυτόν και χαρακτηρίζοντας τον ως «πλατύροο» και «ευρυρέοντα».

Ελάχιστη η ποσότητα νερού που κυλά εφέτος εντός της κοίτης του έχει δημιουργήσει μία εικόνα πρωτόγνωρη για τέτοια εποχή τις τελευταίες δεκαετίες, προσφέροντας την δυνατότητα να τον διασχίζει κάποιος με ευκολία σε πάρα πολλά σημεία του.

Όπως για παράδειγμα μόλις εκατό μέτρα έναντι της γέφυρας, στο ύψος της Αξιούπολης, όπου η διέλευση γίνεται με ευκολία πεζή, καθώς πέραν των άλλων έχουν δημιουργηθεί και πολλές νησίδες σε σημεία που ποτέ δεν είχαν εμφανισθεί κατά το πρόσφατο παρελθόν.

Η μεγάλη πτώση της στάθμης των υδάτων του είναι εμφανής και στην γενικότερη πτώση της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα στην παράκτιες περιοχές του ποταμού.

Όπως δήλωσαν στον «Μαχητή» αγρότες της Παιονίας, που διαθέτουν καλλιεργήσιμες κατά μήκος της πεδιάδας του Αξιού, όπως ο Πέτρος Κοβάτσης από την περιοχή του κάμπου της Ειδομένης και ο Γεώργιος Γεωργίτσαρος από την περιοχή Βαλτοτοπίου – Ρυζίων, αυτή είναι εμφανής στις γεωτρήσεις, οι οποίες συνεχίζουν να λειτουργούν αλλά με αξιοσημείωτη πτώση στην πίεση τους.

Σε αντίθεση με άλλες ξερικές περιοχές, όπως αυτές σε ορισμένα σημεία στο αγρόκτημα του Αγίου Πέτρου όπου η πτώση της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα έχει προκαλέσει την διακοπή άντλησης αρδεύσιμου νερού με αρνητικές συνέπειες κυρίως στα κόστη παραγωγής, από την εφαρμογή εναλλακτικών τρόπων άρδευσης.

Πέραν των προβλημάτων στην άρδευση, φυσική και τεχνική, λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας, προβλήματα έχουν προκύψει και σε ότι αφορά των όγκο των υδάτων στην λεκάνη του Αξιού ποταμού από τον τρόπο που αυτά διαχειρίζονται – κατακρατούνται στην χώρα των Σκοπίων καθώς δεν έχουν ολοκληρωθεί οι συζητήσεις για την υπογραφή της σχετικής συνθήκης, αλλά και από την μορφή που έχει πάρει η φυσική ροή του ποταμού.

Μία ροή που έχει επιβαρύνει λόγω της δυτικότερης κατεύθυνσης της παρόχθιες καλλιεργήσιμες εκτάσεις στο ύψος του Βαλτοτοπίου αλλά και την θεμελίωση της γέφυρας του Αξιού στο ύψος της Αξιούπολης.

Ένα φαινόμενο των τελευταίων ετών που εμφανίζει μεγαλύτερη διαφοροποίηση την εφετινή χρονιά της εντονότερης ανομβρίας και το οποίο συνδέεται με την παρουσία της διευθύντριας έργων της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας που σχετίζονται με τους υδάτινους πόρους, όπως ο Αξιός ποταμός, Δέσποινας Ανταβαλίδου στον δήμο Παιονίας και την συνάντηση της με την δημοτική αρχή.

Όπου σύμφωνα με όσα δήλωσαν αμφότερες οι πλευρές στον «Μαχητή» συζητήθηκαν τρόποι τεχνικών παρεμβάσεων επί τη βάση υπάρχουσας μελέτης από πλευράς του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που θα πρέπει να ενεργοποιηθεί με βάση το σχετικό πρόγραμμα διαχείρισης.

Προκειμένου μέσω αυτής να προχωρήσουν οι εκτελέσεις έργων με χρηματοδότηση της περιφέρειας που θα ξεπερνά το 1.000.000 ευρώ με στόχο να θωρακιστούν έναντι των διαβρώσεων η δυτική όχθη του Αξιού ποταμού στο ύψος του Βαλτοτοπίου και να εξισορροπιστεί η ροή του ποταμού στο επίμαχο σημείο σε όλο το εύρος της κοίτης του, ώστε να μην επιβαρύνεται η δυτική θεμελίωση της επίμαχης γέφυρας, με παρεμβάσεις στο ύψος της ανενεργής αντιαρματικής διάβασης έναντι της γέφυρας του Αξιού ποταμού.

Βέβαια η εφετινή παρατεταμένη περίοδο ανομβρίας έχει συμβάλλει στην πτώση της στάθμης των υδάτων σε όλους τους υδάτινους σχηματισμούς της περιφερειακής μας και είναι το ίδιο εμφανής στην λίμνη Δοϊράνη και τον Γαλλικό ποταμό ενώ την ίδια εικόνα εμφανίζουν και όσοι έχουν δημιουργηθεί τεχνητά για αρδευτικούς σκοπούς, όπως η τεχνητή λίμνη Μεταλλείου και η δεξαμενή της Αρτζαν-Αματόβου.

Είναι απολύτως ενδεικτικά τα όσα μας δήλωσε εσχάτως ο αγρότης και πρόεδρος της κοινότητας Βαφειοχωρίου Χρήστος Τζιβλικάκης εκφράζοντας τις ανησυχίες όλων των αγροτών της αρδευόμενης έκτασης από το αρδευτικό έργο της Αρτζάν, αναφορικά με την ποσότητα διαθέσιμου νερού για άρδευση, η οποία έχει μειωθεί αισθητά καθώς ουσιαστικά δεν τροφοδοτείται τα τελευταία χρόνια και ιδίως εφέτος με νερό από τα ρέματα του Σελεμλή και Αγιάκ που έχουν ουσιαστικά ξεραθεί τελείως.

Βεβαίως τον σημαντικότερο ρόλο στην διαφοροποίηση των συνθηκών σε ότι αφορά τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα διαδραματίζουν οι καιρικές συνθήκες και η αγωνία όλων εστιάζεται στο κατά πόσον αυτές θα είναι στην συνέχεια τους ευνοϊκές, αλλάζοντας τα δεδομένα ή στο κατά πόσον αυτές συνεχιστούν και θα πρέπει να προσαρμόσουμε τις πρακτικές μας και σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων και τεχνικών παρεμβάσεων, ώστε να αντιμετωπιστούν τα νέα δεδομένα με όσο το δυνατόν ολιγότερες αρνητικές συνέπειες στις παραγωγές και την ποιότητα ζωής στο Κιλκίς.