Το διαζύγιο, ο δεύτερος γάμος και οι επιπτώσεις στην ψυχολογία των παιδιών

Το διαζύγιο είναι μια από τις πιό τραυματικές εμπειρίες, που μπορούν να ζήσουν, τόσο για τους συζύγους, που αποφασίζουν να χωρίσουν, όσο και για τα ίδια τα παιδιά.

Τα αισθήματα, που κατακλύζουν τα παιδιά λόγω του χωρισμού και του διαζυγίου των γονιών τους, είναι πολλά. Οι καταστάσεις, τις οποίες βιώνουν, είναι δυνατόν να τα προκαλέσουν ψυχολογικά προβλήματα, που μπορούν να τα επηρεάζουν για όλη τους τη ζωή. Είναι σημαντικό, λοιπόν, οι γονείς αλλά και η ευρύτερη οικογένεια, να γνωρίζουν το τι μπορεί να νιώθουν τα παιδιά. Πρέπει να είναι ενήμερα για το τι βιώνουν βλέποντας τους γονείς τους να χωρίζουν. Για τους λόγους αυτούς, είναι απαραίτητο, όλοι να λαμβάνουν στο σύνολό τους, τα μέτρα εκείνα, τα οποία θα προστατεύουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό, τα παιδιά από ανεπιθύμητες ψυχικές τραυματικές εμπειρίες.

Οι αντιδράσεις των παιδιών εξαρτώνται κυρίως από την:
– Συγκρότηση και ψυχοσυναισθηματική ωριμότητα του παιδιού.
– Ποιότητα της σχέσης που είχε το παιδί με του γονείς του πριν το διαζύγιο.
– Ποιότητα των σχέσεων του παιδιού με παππούδες, φίλους, δάσκαλους και άλλα σημαντικά πρόσωπα, με τα οποία έρχεται σε επαφή.
– Δυνατότητα ή όχι ψυχολογικής στήριξης του παιδιού από κάποιον ειδικό ιδιαίτερα στην εφηβική ηλικία.
– Ένταση και διάρκεια των γονικών συγκρούσεων.
– Ικανότητα των γονιών να ανταποκριθούν στις ανάγκες του παιδιού στην φάση του διαζυγίου.

Τα παιδιά σε μιάν οικογένεια, όπου οι γονείς μπαίνουν σε μια διαδικασία χωρισμού και διαζυγίου, καταλαβαίνουν ότι ποτέ πια τα πράγματα δεν θα είναι όπως πριν. Ο κόσμος, στον οποίο ζούσαν και ένιωθαν ασφάλεια, αλλάζει. Ο πατέρας ή η μητέρα τους δεν θα είναι πλέον καθημερινώς μαζί τους και μπορεί να χάσουν την επαφή με άτομα από το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον από την μεριά του πατέρα ή της μητέρας τους. Η καθημερινή ρουτίνα τους, το τι κάνουν μετά από το σχολείο, οι ώρες που κοιμούνται και τρώνε και διάφορες άλλες συνήθειες, μπορούν να αλλάξουν.

Εφ’ όσον, λοιπόν, τα διαζύγια αυξάνονται ημέρα με την ημέρα, φυσικό σχεδόν επακόλουθο είναι να αυξάνονται και οι δεύτεροι γάμοι. Μάλιστα, πολύ συχνά, στους δεύτερους γάμους, υπάρχουν και παιδιά από τον πρώτο γάμο. Γενικότερα, το ζευγάρι στον δεύτερο γάμο είναι αντιμέτωπο με δυσκολίες που αφορούν στην δική του σχέση, στα παιδιά από ένα προηγούμενο γάμο, στην νέα οικογένεια που δημιουργείται, στις σχέσεις με τις οικογένειες των νέων πεθερικών. Παράλληλα υπάρχει και το θέμα των σχέσεων με τον προηγούμενο άνδρα ή γυναίκα.

Τις περισσότερες φορές τα ζευγάρια σε δεύτερο γάμο, γνωρίζουν τις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν. Συχνά είναι περισσότερο αποφασισμένα στο να δημιουργήσουν μιάν επιτυχή σχέση και να έχουν μιάν επιτυχημένη συζυγική και οικογενειακή ζωή μετά από το δεύτερο γάμο τους.
Παρά την αποφασιστικότητα που παρατηρείται, υπάρχουν δυστυχώς και περιπτώσεις, όπου το νέο ζευγάρι δεν καταφέρνει να ξεπεράσει τις δυσκολίες και εμπόδια που ορθώνονται. Είναι, λοιπόν, σημαντικό, τα άτομα, που σκέφτονται να προχωρήσουν σε δεύτερο γάμο, να γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες της νέας κατάστασης πριν από την απόφαση για νέο γάμο. Με εφόδιο τις γνώσεις αυτές, θα μπορούν καλύτερα να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες, που πιθανόν να εμφανίζονται στην νέα ζωή τους.

Πολλοί άνθρωποι χρειάζονται έως και δύο χρόνια για να ανακάμψουν και να προσαρμοστούν μετά από ένα χωρισμό ή διαζύγιο. Φυσικά, υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται περισσότερο ή λιγότερο χρόνο. Το γεγονός αυτό μας δείχνει, ότι πριν από την απόφαση για ένα νέο γάμο, κάποιος πρέπει να εξετάζει κατά πόσο έχει ξεπεράσει τα ψυχολογικά τραύματα ή αναστάτωση που του έχει προκαλέσει το τέλος της προηγούμενης σχέσης.
Σε περιπτώσεις, που κάποιος νιώθει ότι έχει εγκαταλειφθεί από το προηγούμενο ταίρι του ή που δεν ήθελε να καταλήξει σε διαζύγιο, πιθανόν ο χρόνος ανάκαμψης να είναι μεγαλύτερος. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να αναγνωρίζει κάποιος, εάν ακόμη έχει έντονα αισθήματα θυμού, λύπης, προσβολής λόγω της προηγουμένης σχέσεώς του. Έχει απαλλαγεί από σκέψεις που τον αναστατώνουν σε σχέση με τον ή την προηγούμενο σύζυγο; Έχει αποκτήσει ξανά το αίσθημα αυτοπεποίθησης και έχει προσαρμοστεί στο να ζη μόνος; Είναι σε θέση, ψύχραιμα και αντικειμενικά, να κοιτάξει προς τα πίσω και να αναγνωρίσει τι δεν πήγε καλά και τι οδήγησε στο διαζύγιο;

Τα πιό πάνω σημεία είναι σημαντικά, διότι επιτρέπουν στο άτομο να καταλάβει, εάν είναι συναισθηματικά απαλλαγμένο από αρνητικές προηγούμενες δυσάρεστες καταστάσεις και εάν είναι έτοιμο, με καθαρό μυαλό, να αποφασίσει για ένα δεύτερο γάμο. Με λίγα λόγια το χρονικό σημείο της απόφασης για ένα δεύτερο γάμο δεν εξαρτάται μόνο από τη νομική πτυχή του θέματος αλλά πολύ σημαντικότερο από τη συναισθηματική ωρίμανση για την ορθή απόφαση για ένα νέο γάμο. Το άτομο, που θέλει να παντρευτεί ή νυμφευθεί ξανά, θα πρέπει, αφού ξεπεράσει τα συναισθηματικά προβλήματα λόγω του πρώτου διαζυγίου, να διερωτηθεί και να αναλύσει τους λόγους για τους οποίους επιθυμεί να παντρευτεί ή νυμφευθεί ξανά.

Οι λόγοι, που μπορεί να υπάρχουν μπορεί να είναι ότι κάποιος θέλει να είναι μαζί με τον άνθρωπο που αγαπά, διότι δεν θέλει να είναι μόνος ή επειδή έχει παιδιά και θέλει να τους δώσει μια νέα οικογένεια ή ακόμη διότι θέλει και άλλα παιδιά. Είναι σημαντικό κάποιος να κατανοεί καλά γιατί θέλει να ξαναπαντρευτεί ή ξανανυμφευθεί διότι αυτό εκτός από το ότι θα βοηθήσει στην επιτυχία της νέας γαμήλιας ζωής, παράλληλα το βοηθά στο να βρει το πιο κατάλληλο ταίρι.

Μετά από το νέο γάμο, τα παιδιά καλούνται να ζήσουν με μια νέα οικογένεια διαφορετική από την πρώτη τους. Χρειάζεται μια περίοδος προσαρμογής, και για τα παιδιά η περίοδος αυτή είναι μεγαλύτερη. Στην νέα οικογένεια υπάρχουν περισσότερες και σύνθετες σχέσεις: Τα παιδιά με τον πατέρα και την μητέρα τους, που έχουν χωρίσει, τον πατριό ή τη μητριά και τις δικές τους οικογένειες, με τους παππούδες και γιαγιάδες, με αδέλφια που θα γεννηθούν από το νέο γάμο.

Στην ευρύτερη αυτή οικογενειακή κατάσταση τόσο το νέο ζευγάρι όσο και τα παιδιά από προηγούμενο γάμο, μπορούν να έχουν μία νέα καρποφόρα και εποικοδομητική εμπειρία. Όμως, χρειάζεται προσπάθεια, ευαισθησία και θέληση για την καλύτερη δυνατή εξέλιξη και επιτυχία. Στις περιπτώσεις που υπάρχει αίσθημα αδυναμίας ή φοβίας για αποτυχία, είναι χρήσιμο είτε πριν από τη απόφαση για ένα νέο γάμο, είτε μετά, για τον άντρα, τη γυναίκα, το ζευγάρι ή τα παιδιά, να ζητείται βοήθεια από εξειδικευμένους σύμβουλους στον τομέα αυτό.

Κατά την προσωπική γνώμη μου, βασική προϋπόθεση για ένα «σταθερό» γάμο είναι οι άνθρωποι που παντρεύονται να είναι προετοιμασμένοι από την οικογένεια και την κοινωνία για την ανάληψη των ευθυνών της νέας οικογένειας. Δυστυχώς, όμως, η υπερπροστασία της οικογένειας και ο υπερκαταναλωτισμός της σημερινής εποχής δεν βοηθούν το άτομο να ωριμάσει ψυχολογικά και κατά συνέπεια, να γίνει υπεύθυνο στο ρόλο του ή της συζύγου. Έτσι, όταν το νέο ζευγάρι παντρευτεί, συνειδητοποιεί τις ανάγκες του γάμου και την προσωπική του αδυναμία να αντεπεξέλθει σε αυτές και βαθμιαία σκέπτεται το διαζύγιο προκειμένου ο καθένας να διαχωρίσει τις ευθύνες του από το σύντροφό του.

Ο ρόλος του οικογενειακού συμβούλου αφορά και στις περιπτώσεις που αποφασίζουν οι γονείς να χωρίσουν και να ξαναφτιάξουν την ζωή τους αλλά δεν ξέρουν πώς να το ανακοινώσουν στα παιδιά τους, καθώς και ποιά στάση να κρατήσουν. Ο οικογενειακός σύμβουλος προτείνει στους γονείς να πουν στα παιδιά, ότι θα εξακολουθούν να τα αγαπούν και να τα φροντίζουν όπως πρώτα, όχι μόνο με λόγια αλλά και με πράξεις. Άλλωστε, το διαζύγιο ακυρώνει τον γάμο, και όχι την ιδιότητα του γονέα.