Δεξιότητες γιά μία αποδοτική συζήτηση

Ο καθένας μας έχει την ικανότητα να υποβάλλει ουσιαστικές ερωτήσεις και να ακούσει με ειλικρινές ενδιαφέρον τις απαντήσεις, αν πραγματικά θέλει. Αυτό που συνήθως εμποδίζει την ουσιαστική επικοινωνία με τους γύρω μας είναι το γεγονός ότι συχνά γινόμαστε πολυάσχολοι ή φυγόπονοι ή απλώς αποκτούμε υπερβολική οικειότητα μαζί τους. Ποτέ δε θα κατανοήσουμε πραγματικά τους ανθρώπους αν δεν αποκτήσουμε τις απαιτούμενες δεξιότητες για μια αποδοτική συζήτηση. Αν δεν κατανοήσουμε τους άλλους δε θα είμαστε ποτέ σε θέση να προβλέψουμε την συμπεριφορά τους και να καλύψουμε τις δικές τους ή τις δικές μας ανάγκες.
Είναι γεγονός, ότι είναι συχνά πιο δύσκολο να μάθουμε να ακούμε προσεκτικά, παρά να θέτουμε σωστές ερωτήσεις. Η ακρόαση είναι ζωτικής σημασίας, αλλά επειδή είναι φαινομενικά παθητική, συχνά παραβλέπεται. Ο πρώτος κανόνας μιας ουσιαστικής ακρόασης είναι να μην διακόπτουμε τον συνομιλητή μας.

Είναι αδύνατο ασφαλώς να ακούσουμε όταν μιλάμε ή όταν σχεδιάζουμε τι θα πούμε. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό σε κάθε μας συναναστροφή να υποστηρίζουμε τη συμπεριφορά του άλλου, δείχνοντας ενσυναίσθηση. Με άλλα λόγια, δείχνω ενσυναίσθηση θα πει αποφεύγω να κατακρίνω, να καταδικάζω , να διαφωνώ έντονα ή ακόμα να δείχνω μια εντελώς τυπική συγκατάβαση απέναντι στα γεγονότα που μου παραθέτει ο συνομιλητής μου. Για να ενθαρρύνετε, λοιπόν, μιαν ειλικρινή συζήτηση αντισταθείτε στην τάση να διορθώνετε, να επικρίνετε ή να δείχνετε χαιρεκακία.

Όταν μιλάμε, ιδίως αν πρόκειται για κάτι σημαντικό για εμάς, θέλουμε σχεδόν συνεχή επιβεβαίωση ότι το άτομο στο οποίο απευθυνόμαστε μας ακούει. Συνήθως πρόκειται για ένα καταφατικό γνέψιμο που αποτελεί ενθάρρυνση για την συνέχεια της συζήτησης. Η απόλυτη σιωπή είναι βέβαιο ότι προκαλεί μεγάλη αμηχανία στο συνομιλητή μας, ο οποίος προφανώς θα κουραστεί και θα σκεφτεί ότι είμαστε αγενείς, αδιάφοροι ή κοινωνικά απροσάρμοστοι.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι μπορούμε να ενθαρρύνουμε μια συζήτηση χρησιμοποιώντας την γλώσσα του σώματος. Αν κάποιος μας δει να μορφάζουμε, να συνοφρυωνόμαστε, ή να κουνάμε το κεφάλι μας με δυσπιστία είναι πιθανό να σταματήσει την συζήτηση. Όλοι διψάμε για επιδοκιμασία, έτσι, η μη-λεκτική ενθάρρυνση αποτελεί ισχυρό κίνητρο για κάποιον προκειμένου να συνεχίσει την αφήγησή του.
Μια καλή συζήτηση είναι πάντα αμφίδρομη. Αν θέλουμε να κάνουμε το συνομιλητή μας να συνεχίσει να μιλά ανοιχτά, ώστε να πει κάτι που αξίζει να ακούσουμε, είναι πολύ σημαντικό να αποκαλύψουμε και κάποια στοιχεία για τον εαυτό μας. Είναι χρήσιμο πολλές φορές να παραθέτουμε τις προσωπικές απόψεις και εμπειρίες μας και να μιλάμε για τον εαυτό μας, δείχνοντας οικειότητα ανάλογη του προσώπου αλλά και των περιστάσεων της συζήτησης.

Για να είναι όμως μια συζήτηση επιτυχημένη, είναι απαραίτητο να διαλέξει κανείς προσεκτικά την σωστή χρονική στιγμή τόσο για τον ίδιο όσο και για το συνομιλητή του. Ασφαλώς, είναι καλό να αποφεύγονται συζητήσεις, ιδίως για λεπτά ζητήματα, με κάποιον που είναι πιωμένος, αναστατωμένος ή θυμωμένος. Ό,τι και να πει υπό αυτές τις συνθήκες, μπορεί να μην έχει καμία σχέση με αυτό που θα έλεγε μετά από νηφάλια σκέψη.

Γενικότερα, η επικοινωνία ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, περνάει διαδοχικά από το γενικό στο ειδικό, από το επιφανειακό στο ουσιαστικό, από το απρόσωπο στο προσωπικό επίπεδο. Συχνά, οι ενήλικες έχουν την τάση να ακούν τα μικρά παιδιά πολύ πιο προσεκτικά από ότι ακούν ο ένας τον άλλο. Ίσως, έχουμε επίγνωση ότι τα παιδιά δυσκολεύονται να εκφραστούν, γι’ αυτό τους δίνουμε το χρόνο που χρειάζονται. Μάλιστα, καταβάλλουμε ειλικρινείς προσπάθειες για να καταλάβουμε πώς νιώθουν και όχι μόνο πώς σκέφτονται. Όταν διακόπτουμε ένα παιδί το κάνουμε συνήθως για να το βοηθήσουμε να εκφραστεί και όχι για να αλλάξουμε θέμα ή να κατευθύνουμε τη συζήτηση. Έχουμε την ίδια τάση να δείχνουμε την ίδια ευγένεια και το ίδιο ενδιαφέρον στους ηλικιωμένους ή σε εκείνους που υποφέρουν από κάποια αναπηρία. Γιατί, λοιπόν, να μην προσπαθήσουμε να ακούσουμε όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο;