Γενικά

Εχέδωρος και Κρηστωνία από τα βάθη της Ιστορίας

Γράφει ο Χρήστος Σαμουηλίδης*

Η αρχαιότερη μετά τον Όμηρο αναφορά στην περιοχή του σημερινού Κιλκίς γίνεται από τον Ηρόδοτο στο Ζ’ βιβλίο του (βλ. Εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 1945) όπου περιγράφεται η πορεία του στρατού και του στόλου του Ξέρξη εναντίον της Ελλάδος. Ακριβώς στην παράγραφο 124 του βιβλίου αυτού λέει ο Πέρσης βασιλιάς και το απειράριθμο πεζικό του (κάπου ενάμισυ εκατομμύριο στρατός) «επόρευτο εξ Ακάνθου (πρόκειται για πόλη κοντά στην διώρυγα του Άθω) την μεσογαίαν τέμνων της οδού βουλόμενος εις Θέρμην απικέσθαι. (Η Θεσσαλονίκη δεν υπήρχε ακόμη το 315 π.Χ., ενώ ο Ξέρξης φθάνει στα μέρη μας το 480 π.Χ.)

«Επόρευτο δεν δια της Παιονικής και Κρηστωνικής χώρας προς τον ποταμόν Εχείδωρον ( λέγεται και Εχέδωρος από άλλους αρχαίους συγγραφείς και Χείδωρος, ενώ από τους ύστερους τουλάχιστον βυζαντινούς συγγραφείς ονομάζεται Γαλυκός) ος εκ των Κρηστωναίων αρξάμενος, ρέει δια της Μηγδονίης χώρης και εξίει παρά το έλος το επ’ Αξιώ ποταμώ». Δηλαδή ο Ξέρξης ξεκίνησε με το πεζικό του από την Άκανθο και πρευόταν από τα μεσόγεια, θέλοντας να φτάσει στην Θέρμη.

Διέχισε την Παιονική και την Κρηστωνική χώρα κοντά στο ποταμό Εχείδωρο ο οποίος πηγάζει από την περιοχή των Κρηστωναίων, διαρρέει την Μυγδονία και χύνεται κοντά στους βάλτους του ποταμού Αξιού.

Τα ονόματα των γεωγραφικών περιοχών μπορεί να αλλάζουν και οι εκτάσεις τους να αυξομειώνονται, αλλά τα βουνά και τα ποτάμια δεν αλλάζουν την θέση τους. Έχοντας ως σταθερόν άξονα το ποτάμι της περιοχής μας το Γαλυκό (Εχείδωρο ή Εχέδωρο ή Χείδωρο στα αρχαία χρόνια, όπως είπαμε πιό πάνω) παρατηρούμε, ότι η κατ’ εξοχήν περιοχή γύρω από το Κιλκίς και την κοιλάδα του Γαλυκού (ή Γαλλικού) ποταμού, είναι η Κρηστωνία, αφού από αυτήν αρχίζει την πορεία του ο τοπικός και αποκλειστικά ελληνικός ποταμός μας, αλλά ώσπου να φτάσει στο τέλος της μικρής του διαδρομής, δηλαδή στις εκβολές του, περνάει και από ένα τμήμα της Μυγδονίας το οποίο τμήμα επίσης ανήκει στο νομό Κιλκίς ενώ το Ν. ΝΔ και ΝΑ υπόλοιπο της χώρα αυτής (δηλαδή της Μυγδονίας) ανήκει στην περιοχή της σημερινής Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής (όπως μας ανήκει και ένα μέρος της Παιονίας στα δυτικά του σημερινού νομού μας). Οι περιοχές αυτές παλαιότερα ανήκαν στην Θράκη και κατοικούνταν απο θρακικές φυλές,ενώ τούτη την εποχή που περνάει ο περσικός στρατός του Ξέρξη (480 π.Χ.) βρίσκονται υπό την κυριαρχία των Μακεδόνων.

Στην περιοχή αυτή μας λέει ο Ηρόδοτος (οπ.π. παρ. 125-126) επιτέθηκαν στις καμήλες (μονο σε αυτές και όχι στα άλλα ζώα και τους ανθρώπους του περσικού στρατού) λιοντάρια. Σημειώνει μάλιστα οτι λιοντάρια υπάρχουν μόνο στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ του ποταμού Νέστου και του Αχελώου, και σε κανένα άλλο μέρος ούτε ανατολικά του πρώτου ούτε δυτικά του δευτέρου ποταμού αλλά ούτε και στην υπόλοιπη Ελλάδα και σε ολόκληρη την ήπειρο της Ευρώπης. Φαίνεται, λοιπόν, ότι το κυνήγι του λιονταριού ήταν μία πραγματικότητα, και όχι μύθος, στην αρχαία εποχή, γι’ αυτό το βλέπουμε σαν καλλιτεχνικό θέμα, όπως π.χ. στο περίφημο μωσαϊκό της Πέλλας.

Ένα άλλο συμπέρασμα, που βγαίνει από μία άλλη περικοπή της Ιστορίας του Ηρόδοτου (οπ.π. Παρ. 127), είναι, ότι το νερό του ποταμού μας δεν ήταν και στα αρχαία χρόνια πάρα πολύ, διότι από όλους τους ποταμούς, που στις όχθες του στρατοπέδευσε ο περσικός στρατός (Αξιός, Λουδίας, Αλιάκμων, Εχείδωρος) μόνον ο Εχείδωρος δεν επήρκεσε στην κατανάλωση του νερού, που έκαναν οι άνθρωποι και τα ζώα της περσικής στρατιάς, και, τελικώς τον ήπιαν … όλο τον ποταμό μας…

Ένα τρίτο συμπέρασμα είναι, ότι η περιφέρεια του σημερινού Κιλκίς ανήκε από τις αρχές του 5ου τουλάχιστον αιώνα π.Χ. στην Μακεδονία, η οποία είχε τότε ανατολικά σύνορα το βουνό μας Δύσωρο, τα σημερινά Κρούσια, πέρα από τα οποία και πέρα απο τους Κρηστωναίους κατοίκους του τόπου ζούσαν ακόμη οι Θράκες (βλ. οπ.π. βιβλίο Ε παρ. 5). Ας προσθέσουμε γιά την μακεδονικότητα (και γενικότερα την ελληνικότητα) της περιοχής μας αλλά και για την ύπαρξη ακόμη από τότε των πλουτοφόρων μεταλλείων της το γεγονός που αναφέρει ο ίδιος ο Ηρόδοτος (οπ.π. Παρ. 17), ότι στην περιοχή εκείνη πρώτα συναντά κανείς το μεταλλείο, από το οποίο αργότερα (δηλαδή μετά το βασιλιά Αμύντα) έβγαζε ο Αλέξανδρος ( ο Α’ 498-454) ένα τάλαντο ασήμι την ημέρα, και μετά το μεταλλείο αυτό είναι το βουνό Δύσωρο, που μόλις το διαβείς (εννοεί εδώ από τα ανατολικά η Β.Α. προς τα δυτικά) βρίσκεσαι στην Μακεδονία.

Βεβαίως, τα όρια της Μακεδονίας μετατοπίζονταν με την πάροδο του χρόνου, και ιδίως τα ανατολικά. Από την Πίνδο και τα οροπέδια της Άνω Μακεδονίας προωθήθηκαν περί το 700 π.Χ. μέχρι το Βέρμιο. Κατόπιν οι Μακεδόνες κατέλαβαν και την ανατολική πλευρά του Ολύμπου και την Πιερία και πιό ύστερα επεκτάθηκαν και στην Βοττιαία με όριο τον Αξιό. Μετά τους Περσικούς Πολέμους ο Αλέξανδρος ο Α΄προώθησε το όριο μέχρι το Δύσωρο και κατόπιν το έφτασε μέχρι τον ποταμό Στρυμώνα. Τέλος, ο Φίλιππος ο Β΄, ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, επεξέτεινε τα όρια της Μακεδονίας μέχρι τον ποταμό Νέστο, που αποτελεί το σύνορο της χώρας των Μακεδόνων έως τις ημέρες μας.

Τελικό συμπέρασμα είναι, ότι ο σημερινός νομός μας περιελάμβανε στην αρχαιότητα με κεντρικούς υδάτινους “κορμούς”, τον Γαλυκό (Εχέδωρο) και τον Αξιό, όλη την αρχαία Κρηστωνία, με τους Κρηστωναίους κατοίκους της από το όρος Δύσωρον (Κρούσια) μέχρι τα όρια ΝΔ της Μυγδονίας, ένα μέρος της Μυγδονίας στα νότια και ΝΔ του, ένα μέρος της Παιονίας, μαζί με το τμήμα του Αξιού που το διέρρεε, καθώς και ένα τμήμα δυτικά του Αξιού μέχρι το Πάικο, όπου κατοικούσαν οι Βοττιαίοι (στην χώρα που λεγόταν Βοττιαία). Και κορώνες που στεφάνωναν την πολύμορφη και πανέμορφη φύση του νομούς μας αποτελούσαν η λίμνη Πρασιάς (Δοϊράνη) και η οροσειρά της Κερκίνης (Μπέλλες).

Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Μαχητής του Κιλκίς” στις 9.10.1994

*Πανεπιστημιακός καθηγητής, συγγραφέας.

Περισσότερα

Το Eurojackpot αποκλειστικά στα καταστήματα ΟΠΑΠ

Διαθέσιμο στην Ελλάδα το ευρωπαϊκό παιχνίδι που μοιράζει μέχρι και 120 εκατ. ευρώ Διαθέσιμο στην Ελλάδα είναι το δημοφιλές ευρωπαϊκό παιχνίδι Eurojackpot, που μοιράζει κέρδη μέχρι και 120 εκατ. ευρώ. Η συμμετοχή στο παιχνίδι, που έκανε πρεμιέρα στη χώρα μας πριν τρεις εβδομάδες , γίνεται αποκλειστικά μέσω των […]

Γ.Γεωργαντάς: Σύντομα η ολοκλήρωση ηλεκτροφωτισμού στους κόμβους Αμαράντων και Μυριοφύτου – Σ.Σ.Μουριών

Ο αντιπρόεδρος της Βουλής και βουλευτής Κιλκίς Γιώργος Γεωργαντάς, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Το περιφερερειακό συμβούλιο Κεντρικής Μακεδονίας αποφάσισε στη […]

Δείτε ακόμα

Δεν είναι ασυνήθιστα πολλά;

Ο δήμος Παιονίας αποφάσισε την ανάθεση συγγραφής του ιστορικού λευκώματός του στον καταλληλότερο γι’ αυτόν τον σκοπό ερευνητή και συγγραφέα, […]