Για τον Λύσανδρο Φάσσο
Γράφει ο Χρήστος ‘Ιντος
Ζώντας με την οικογένειά του στην καρδιά του Κιλκίς, εκεί πίσω από την Μητρόπολη, μέσα στην μεγάλη και πλατειά δική του καρδιά είχε σε πρώτη θέση την αγάπη για τον τόπο όπου μεγάλωσε, εργάστηκε και διήλθε τον βίο του.
Ακούραστος ερευνητής, συλλέκτης πολύτιμων τεκμηρίων της ιστορίας του τόπου και ιδιαίτερα της πόλης του, ήταν πηγή πληροφοριών για όσους προσπάθησαν να ασχοληθούν με το παρελθόν του Νομού μας και της πρωτεύουσάς του.
Ο κύριος Λύσανδρος ευθυτενής, περιποιημένος, με το τσαντάκι του ανά χείρας καθημερινά, όταν μπορούσε, περιέρχονταν τις κεντρικές οδούς της πόλης να δει, να ακούσει για τα τεκταινόμενα, να διατυπώσει, αν του ζητηθεί την άποψή του, για ότι προβλημάτιζε τους συνομιλητές του, και προπαντός για θέματα τοπικής ιστορίας, προσώπων που πέρασαν και σημάδεψαν με την παρουσία τους τα περασμένα της πόλης του Κιλκίς, για τα παλιά κτίσματα, τα καταστήματα, την κοινωνία μιας πόλης που αναγεννήθηκε από τις στάχτες της ομώνυμης μάχης του 1913.
Έχοντας τις ρίζες του στον ελληνικό νότο (Αχαΐα) και στον ελληνικό βορρά (στην Στρώμνιτσα), στο Κιλκίς δημιούργησε οικογένεια και μας έδωσε καλλιτεχνικούς και πνευματικούς καρπούς. Κείμενά του φιλοξενήθηκαν για μισό και πλέον αιώνα στον τοπικό Τύπο και σε πολλά άλλα έντυπα. Σχέδιά του στόλισαν σελίδες βιβλίων, πίνακές του εμπλούτισαν ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές.
Απόσταγμα της αγάπης του, για το Κιλκίς και την ιστορική Στρώμνιτσα (το αρχαίο Αστραίον, την Τιβεριούπολη των ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων), τον τόπο των Δεκαπέντε Μαρτύρων, πολιούχων Στρωμνίτσης και Κιλκίς, ήταν τα βιβλία του, Μνήμες μια εποχής (1988) και Η Στρώμνιτσα από την εποποιία στο δράμα (1990). Από τους πίνακές του πασίγνωστος είναι εκείνος με τον τίτλο 21 Ιουνίου 1913 εμπνευσμένος από το γεγονός της ημέρας εκείνης που έγινε σταθμός της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Ο κ. Λύσανδρος μας τίμησε με τη φιλία του που κράτησε πάνω από τέσσερεις δεκαετίες. Η εκτίμηση ήταν αμοιβαία, η επικοινωνία σταθερή, συχνότερη με χαιρετίσματα και άλλα συναφή μέσω του προσφιλούς υιού του Σταύρου, δημοσιογράφου και καλού φίλου.
Πάντα ενδιαφέρονταν, πάντα εύχονταν, πάντα χάριζε λόγο από καρδιάς. Μετά τους εορτασμούς για τα εκατόχρονα της απελευθέρωσης του Κιλκίς με κάλεσε σπίτι του για να με εκπλήξει παρουσία και της αειμνήστου συζύγου του με την προσφορά ενός αντιγράφου μεγάλων διαστάσεων του πίνακά του που προαναφέρθηκε και άλλων ενθυμημάτων. «Αυτά για να με θυμάστε. Τα χαρίζω στα συγγενικά και φιλικά πρόσωπα».
Ο Λύσανδρος Φάσσος ήταν ανοιχτό πολύτιμο βιβλίο του Κιλκίς. Με τους αείμνηστους συμπατριώτες του Αριστείδη Λευκίδη, Αριστείδη Σιδέρη, Ειρήνη Ευθυμιάδου, Σταύρο Ορφανίδη, Σταύρο Λίβα, Λάζαρο Παυλίδη, Χρήστο Κετσετζίδη, Κώστα Λαχά, ενδεχομένως και άλλους που δεν τους γνώρισα, έφεραν στο μεταπολεμικό Κιλκίς αύρα πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Άξιοι συνεχιστές τους είναι πολλά τέκνα της ίδια πόλης.
Αιωνία Σου η μνήμη, κύριε Λύσανδρε, αναπαύου εν ειρήνη. Όταν το επιτρέπει ο Κύριος, κάλεσε την παρέα των παλιών καλών φίλων και πέστε τα, για το Κιλκίς, όλων των εποχών και καταστάσεων, για την περιοχή του, για τις αλησμόνητες πατρίδες. Το έργο σου, όπως και όλης της παρέας, άφησε ισχυρά σημάδια. Είναι σίγουρο πως θα εμπνέει και επερχόμενους. Καλό Παράδεισο.-
