Ηρακλής και Λυκάων στην Κρηστωνία (περιοχή Κιλκίς)

Από την Ελληνική Μυθολογία

Γράφει ο Χρήστος Ίντος

Ο Ηρακλής αφού ελευθέρωσε τον αλυσοδεμένο στον Καύκασο Προμηθέα συνέχισε την πορεία του προς τη χώρα των Υπερβόρειων εκτελώντας την εντολή του βασιλιά των Μυκηνών Ευρυσθέα με σκοπό να πάρει από εκεί και να του φέρει τα γνωστά μήλα των Εσπερίδων.

Για να φθάσει στον προορισμό του έπρεπε να περάσει από τη χώρα της Κρηστωνίας, δηλαδή μέσα από τη σημερινή περιοχή του Κιλκίς. Η χώρα εκτίνονταν από το όρος Κρούσια ως τον ποταμό Αξιό και από την περιοχή της Δοϊράνης ως τα σημερινά όρια του Νομού με εκείνον της Θεσσαλονίκης. Κατοικούνταν από το πελασγικό φύλο των Κρηστωναίων ή Κρηστώνων και στην απώτερη αρχαιότητα περιβάλλονταν από τους λαούς, όπως Βίστονες, Παίονες, Μύγδονες.

Η Κρηστωνία αποτέλεσε ξεχωριστό βασίλειο μέχρι και τα χρόνια του βασιλιά της Μακεδονίας Αλέξανδρου του Α΄(498–454 π. Χ.), οπότε υποτάχθηκε στο Μακεδονικό Βασίλειο μέχρι και την κατάκτηση της περιοχής από τους Ρωμαίους το 168 π. Χ. Πρωτεύουσα της Κρηστωνίας, εικάζεται πως ήταν η Κρηστώνη και άλλες πόλεις της η Βράγυλος, η Τέρπυλλος, το Ίωρον, η Μόρυλλος, η Αντιγόνεια, αι Κλιταί κλπ.

Η Ελληνική Μυθολογία αναφέρει πως στην περιοχή κάποτε βασίλευε ο Λυκάων, γιος του Άρη και της Πυρήνης, αδελφός του Κύκνου και του Διομήδη. Ο Κύκνος, σκληρός και μισάνθρωπος κατοικούσε στον Εχέδωρο ποταμό (Γαλλικό). Σκότωνε τους διερχόμενους από τα μέρη του, τον ίδιο όμως κατατρόπωσε ο Ηρακλής (ένα από τα 23 πάρεργα του ήρωα), όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο σημείωμά μας. Ο Διομήδης βασίλευε στη Θράκη και τα ανθρωποφάγα άλογά του τα δάμασε και πάλι ο Ηρακλής σε έναν από τους δώδεκα άθλους του.

Την χώρα που βασίλευε ο Λυκάων, δηλαδή την Κρηστωνία, την έλεγαν και Ευρώπη, όνομα που πήρε από τον προπάππο του Λυκάονα, Ευρώπα. Άρα το όνομα Ευρώπη στα μυθικά χρόνια το είχε τμήμα του σημερινού Ν. Κιλκίς. Στη σχετική βιβλιογραφία αναφέρεται θεοποίηση και λατρεία της Ευρώπης στην Μακεδονία, στην οποία υπήρχε και ομώνυμη πόλη. Ιστορικά είναι γνωστό, και σήμερα τα αρχαιολογικά ευρήματα το έχουν αποδείξει, πως στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας υπήρχαν δύο πόλεις με το όνομα Ευρωπός. Μία στη Βοττιαία (σημερινή Παιονία) και άλλη μία στην Αλμωπία (περιοχή Αριδαίας).

Το ότι το όνομα Ευρώπη από τους αρχαίους, έστω των μυθικών χρόνων, ταυτίζονταν με την Κρηστωνία είναι ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο, πολύ λίγο γνωστό ευρύτερα και προβεβλημένο στα νεότερα χρόνια και στις μέρες μας. Αποτελεί μέρος της πολιτιστικής και γραμματολογικής κληρονομιάς του Νομού μας.

Για να συνεχίσουμε τον μύθο, σε ένα άλσος της Ευρώπης – Κρηστωνίας αφιερωμένο στη μητέρα του Λυκάονα Πυρήνη, ήταν γνωστό ως Άλσος της Πυρήνης, συνάντησε ο Ηρακλής τον τοπικό βασιλιά που τον κάλεσε σε μονομαχία, όπως είχε κάνει και ο αδελφός του Κύκνος. Δέχθηκε ο ημίθεος και ο αγώνας άρχισε. Σκληρός και δυνατός ο Λυκάονας δυσκόλεψε πολύ τον Ηρακλή. Κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες να υπερνικήσει τον αντίπαλο. Τελικά τα κατάφερε. Ξεκουράστηκε στο δάσος και συνέχισε το δύσκολο δρόμο του, το δρόμο της αρετής, απαλλάσσοντας τους ανθρώπους από δυνάστες, τέρατα, δράκοντες, αλλά και πληρώνοντας για ό,τι παράλογο είχε κάνει (Ηρακλής μαινόμενος).

Όσα ιστορήθηκαν, ήταν άλλος ένας μύθος της πλούσιας αρχαιοελληνικής παράδοσης και γραμματείας που σώθηκε ως τα σύγχρονα χρόνια. Μέσα από το περιεχόμενό του, παρά τις υπερβολές και φαντασίες που περιέχει, αντλούμε στοιχεία και για τον τόπο μας. Για το πως τον φαντάζονταν και τον περιέγραφαν οι αρχαίοι κάτοικοι της ελληνικής χερσονήσου.

Πηγές:
Ελληνική Μυθολογία, Εκδοτική Αθηνών, επιμέλεια Ι. Θ. Κακριδής, τ. 4ος, Μέρος Α΄, σ. 85-86 (Λυκάων).
Ζαν Ρισπέν, Μεγάλη Ελληνική Μυθολογία, τ. 1 και 2.
Ευριπίδης, Άλκηστη, στ. 499, (τεκμηρίωση για Λυκάονα).
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη, τ. ΙΕ΄, σ. 156-157 (λήμμα Κρηστωνία).
Όπου παραπάνω, τ. Κ΄, σ. 901 (λήμμα Πυρήνη).
Ό. π., τ. ΙΑ΄, σ. 784 (λήμμα Ευρώπη).