Οι ήρωες των Ευζώνων δείχνουν τον «δρόμο»

Η 75^η επέτειος της μάχης των Ευζώνων, στην πρώτη πράξη αντίστασης Ελλήνων κατά των κατακτητών την Παρασκευή 25 Απριλίου 1941 λίγες ημέρες μετά την εισβολή (6 Απριλίου 1941) και έναρξη της Κατοχής τιμήθηκε όπως αρμόζει την Παρασκευή 6.5.16 ανήμερα όπως και τότε, της εορτής της Ζωοδόχου Πηγής.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με δοξολογία στον ιερό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου συνεχίσθηκαν με τελετή στον χώρο του Ηρώου με επιμνημόσυνη δέηση, εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από την Μαρία Ταρινίδου, απόγονο ενός εκ των πρωταγωνιστών εκείνης της πράξης υπέρ της θυσίας, του αειμνήστου Σύμου Συμεωνίδη, προσκλητήριο νεκρών, κατάθεση στεφάνων, τήρηση σιγής ενός λεπτού και ανάκρουση του εθνικού ύμνου και ολοκληρώθηκαν με εμφάνιση συγκροτημάτων παραδοσιακών χορών.

Την κυβέρνηση εξεπροσώπησε ο υφυπουργός εξωτερικών Δημήτρης Μάρδας και την Βουλή των Ελλήνων ο βουλευτής Κιλκίς της ΝΔ Γιώργος Γεωργαντάς.

«Η θυσία τους οδηγεί τα βήματά μας»

Στην μεσή περιεχομένου ομιλία της η κ. Ιωαννίδου τόνισε τα εξής:

«Τούτες τις μέρες μες στην καρδιά της Ανοιξης και του Αγίου Πάσχα για εμάς τους κατοίκους των Ευζώνων, είναι τόσο, μα τόσο φορτισμένες. Δεν θα μπορούσαν όμως να είναι και αλλιώς. Ο αληθινός λόγος, η ουσία και η ανάγκη μας να είμαστε εδώ, σάυτή την πλατεία του μικρού ακριτικού χωριού μας, έχει να κάνει με ένα μεγάλης ιστορικής σημασίας γεγονός,που αφορά σαφέστατα όχι μόνο τους Εύζώνους,αλλά την ιστορία της Ελλάδος στα νεότερα της χρόνια.

Την έγραψαν με το αίμα και τις θυσίες τους,άντρες που δε φοβούνται σαν το καθήκον τους καλέσει.Ίσα-ίσα,σηκώνουν ψηλά το κεφάλι,αδιαφορώντας για το μέγεθος εκείνου που θα αντιπαλέψουν,όταν τους θίξει την αξιοπρέπεια της πατρίδας.

25 Απρίλη του 1941

Ημέρα μνήμης των δικών μας Αγίων,των δικών μας ηρώων.

Γιορτάζουμε σήμερα,την 75ή επέτειο της ιστορικής μάχης των Ευζώνων,τη μάχη ενάντια στους Βούλγαρους κομιτατζήδες εισβολείς,που επέδραμαν στο ακριτικό χωριό μας,τα χαράματα της 25ής Απριλίου 1941,ξημέρωμα της Ζωοδόχου Πηγης,από τα χωρίς πλέον φύλαξη Ελληνογιουγκοσλαβικά τότε σύνορά μας.Από τις 6 Απριλίου του 1941 τα βόρεια σύνορα μας ήταν αφύλακτα,αφού κατέκτησαν την Ελλάδα οι σιδερόφρακτες δυνάμεις της χιτλερικής Γερμανίας καταλύοντας στα οχυρά της γραμμής του Μεταξά, τη σθεναρή αντίσταση του Ελληνικού στρατού.Αυθημερόν,εγκαταστάθηκε στην Αξιούπολη,στρατιωτική Γερμανική φρουρά,για διαφύλαξη της τάξης και της ασφάλειας στην περιοχή.Ήταν και αυτό ,ένα απο τα παράξενα γεγονότα της τριπλής από τον Άξονα κατοχής στην πατρίδα μας. Από το ύψος της γέφυρας του Στρυμώνα,μπήκαν στο γιουγκοσλαβικό έδαφος οι Βούλγαροι κι έτσι έφτασε ένα τάγμα τακτικού στρατού,με δυο διλοχίες που στρατονίσθηκαν η μια στο χωριό της Γευγελής και η άλλη στο Στογιάκωβο των Σκοπίων.Τους Βούλγαρους,τους υποδέχθηκαν μετά φανών και λαμπάδων απέναντι Πογορόβιτσα-Στογιάκωβο και Μπογδάντσα,που σήμερα ανήκουν στο νεοσύστατο,θνησιγενές FYROM.Στις 20 Απριλίου ανήμερα του Πάσχα,μια μικρή επταμελής ομάδα κομιτατζήδων,περνώντας τον Αξιό απο τη μεριά Γευγελής-Ειδομένης-Πορθμείο,έφτασε στην αυλή του δημοτικού σχολείου των εννέα Ευζώνων και ανήρτησε τη Βουλγαρική σημαία.

Πώς πίστεψαν στα αλήθεια οι άνανδροι οτι οι Ευζωνίτες θα έμεναν άπραγοι; Αυτοί,οι άξιοι απόγονοι,του νικητή στο Μαραθώνα Μιλτιάδη,του άγρυπνου ακρίτα στο Βυζάντιο,του Γέρου του Μωριά,του Μακρυγιάννη και της Μπουμπουλίνας.Αυτών,που με τη ζωή τους έδειχναν κάθε μέρα στον όποιο επίδοξο κατακτητή,τί θα πεί για τον Έλληνα,το δίκιο του αγώνα και η πατρίδα του η Ελλάδα.Το μήνυμα ελήφθη,και δυο παλικάρια,ο Χρήστος Χιονίδης και ο Γεώργιος Αθανασιάδης κατεβάζουν τη βουλγαρική σημαία,που καταξεσκίστηκε απο τον συνδημότη μας τότε Παύλο Παπαδάκη.Αυτή η πράξη εξευτελισμού,έγινε η μια,η μοναδική αφορμή της μάχης εκείνης των Ευζώνων..

Έτσι,25 του Απρίλη,μέρα Παρασκευή σαν σήμερα,ανήμερα της Ζωοδόχου πηγής,χαράματα ένα λεφούσι απο κομιτατζήδες Σκοπιανούς,με την στήριξη ενός τάγματος βουλγαρικού στρατού,επιτίθονται στο χωριό.Βάζουν φωτιές,καίνε σπαρτά,σπίτια και ζωντανά,λεηλατούν.Ο γαλάζιος ουρανός,παίρνει χρώμα μαύρο,από το μαύρο του καπνού που καίει την περιοχή.Το κακό δεν τελειώνει γρήγορα,γιατί τούτοι οι περήφανοι χωρικοί δεν κιοτεύουν.Ίσα-ίσα,τους αντιμάχονται με περίσια ανδρεία.Κι ήταν άνοιξη,Άγιες του Πάσχα ημέρες.Κι εκείνοι σπέρνουν φωτιά και θάνατο.Κάποια στιγμή τα όπλα σιγούν.Μαζεύουν γυναίκες παιδιά,γέροντες και όσους άνδρες βρίσκουν στο χωριό.Τους οδηγούν κοντά στο χωριό Πογορόβιτσα,300 μέτρα από τα σύνορα.Εκεί συνεχίζουν να κάνουν επίδειξη της δύναμης τους,στους «υποτελείς» που τόλμησαν να τους αμφισβητήσουν.Ξύλο,εξεφτελισμοί,απειλές για γενική σφαγή.Κι η απειλή,θα γίνονταν πράξη ,αν δεν προλάβαινε το κλιμάκιο της Γερμανικής φρουράς Αξιουπόλεως,που ειδοποιήθηκε για τα συμβάντα στο χωριό απο το νεαρό ποδηλάτη Σωκράτη Ακριτίδη,από το Μικρόδασος που δυστυχώς δεν είναι πια μαζί μας.Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.Ο επικεφαλής του κλιμακίου,έκανε αυστηρές παρατηρήσεις στον αξιωματικό της Βουλγαρικής διλοχίας,λέγοντας του ότι δεν είχε καμμιά δουλειά να συνεργάζεται με τους Σκοπιανούς κομιτατζήδες,σε περιοχή που άνηκε στη δικαιοδοσία της Γερμανικής φρουρας.

Έτσι λοιπόν,την ίδια μέρα επιστρέφουν οι περισσότεροι.Κάπου σαράντα όμως ηλικιωμένοι Ευζωνίτες,οδηγούνται στις άθλιες φυλακές της Γευγελής,απο τις οποίες απελευθερώνονται την επομένη,εκτός 12 ατόμων μεταξύ αυτών και του Μιλτιάδη Κουρτίδη που κρατήθηκαν όμηροι στις φυλακές της Στρώμνιτσας για ένα ολόκληρο τρίμηνο,υπομένοντας μύρια βασανιστήρια από τα οποία και υπέκυψε λίγες μέρες μετά την αποφυλάκιση του στο χωριό Ποντοηράκλεια.Επιστρέφουν,για να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς λίγο μετά.Για μια ακόμη φορά.Στο Πολύκαστρο,Αξιοχώρι και σε άλλα μέρη.Επιστρέφουν καμαρωτοί και αγέρωχοι,μες τα αιματοβαμένα κουρέλια που έχουν για ρούχα.Αγκαλιές,φωνές φιλιά , δάκρυα.Αγωνία μη λείπει κανείς..Κάποιοι όμως λείπουν…Κάποιες αγκαλιές μένουν άδειες.Κάποιοι περιμένουν το γιό,το σύζυγο,τον πατέρα,τον αδελφό.Κι όμως,είναι εδώ κι ας πέταξε η ψυχή τους.Είναι παρών ο δεκαννέας Αλέξης Γρηγοριάδης,τον περιμένουν τα πέντε του παιδιά και η γυναίκα του.Είναι εδώ και το παλικάρι των 26 μόλις Μαίων ,άρτι αφιχθής απο το Αλβανικό μέτωπο.Είναι εδώ…μαζί με τους συγχωριανούς του ο στρατιώτης Σίμος Ιωαννίδης.

Βουβός ο θρήνος,μα σε κουφαίνει.Πνιγμένο το μοιρολόι κι όμως ξεσκίζει τον ορίζοντα.Πάνε αντάμα το  κλάμα κι η περηφάνεια μαζί,για τους ήρωες των Ευζώνων που έφυγαν.Κι είναι φαρμάκι,το φιλί το στερνό,στο μέτωπό τους.

Δυο χρόνια αργότερα,το Γενάρη του 43 συνέβη το ολοκαύτωμα του χωριού Χαμηλό από τους ίδιους επιδρομείς-εισβολείς κομιτατζήδες.Εκεί δολοφονήθηκαν 22 άνδρες,Πόντιοι στην καταγωγή.Ταυτόχρονα κάηκαν και μερικά σπίτια στο χωριό Πλαγιά της επαρχίας Παιονίας.Σημειωτέο ότι οι επαρχίες Παιονίας-Αλμωπίας ,Γιαννιτσών-Αριδαίας,Εδέσσης-Φλωρίνης και Καστορίας υπήρξαν η ζώνη δράσης της σλάβικης οργάνωσης ΣΝΟΦ,τα χρόνια της επάρατης κατοχής,της πείνας και της ανέχειας του Σαρανταένα,όπου φυτοζωούσε ο περισσότερος πλυθησμός της κατακτημένης Ελλάδας,εκτός φυσικά τους μαυραγορίτες και τους καιροσκόπους.Συνεπίκουροι στη μάχη των Ευζωνιτών της 25^ης Απριλίου του 1941 ήταν πολεμιστές απο τα χωριά Μικρόδασος-Πλατανιά-Ποντοηράκλεια.

Από τότε λοιπόν,είναι η θυσία τους,που οδηγεί τα βήματα μας,σ’αυτή την εδώ την πλατεία να υποκλεινόμαστε στο μεγαλείο της ψυχής τους.Είναι η θυσία τους,η χρυσή προίκα,η κληρονομιά που άφησαν,σε μας και τα παιδιά μας.Απ’αυτούς κρατάει η ρίζα μας και η τιμή μας.Ατελείωτα μεγάλη…Απ’αυτούς τους μάρτυρες-ήρωες,που κατόρθωσαν να λέγονται,μα και να είναι ΑΝΘΡΩΠΟΙ.

Εκ μέρους όλων μας,θέλω να σας ευχαριστήσω για την τιμή της παρουσίας σας εδώ, ανάμεσα μας. Μιλώ σε σένα ήρωα Μίλτο Κουρτίδη, σε σένα Αλέξη Γρηγοριάδη ήρωα πατέρα μας  σε σένα Σίμο Ιωαννίδη, ήρωα. Σε σας παιδιά της προσφυγιάς,του ξεριζωμού και της αντάρας,πρέπει κάθε τιμή,κάθε σκέψη.Για σας το βλέμμα στρέφουμε εκεί ψηλά και χαμογελάμε,ακουμπώντας το χέρι,στο μέρος της καρδιάς..

Αλέξη    –    Μίλτο    και   Σίμο.

Εσείς μας δείξατε το δρόμο,της δική σας φωτεινής πορείας.Σ’αυτόν θα συνεχίσουμε κι εμείς.Στο δρόμο του ωραίου,του μεγάλου και τ’αληθινού ,με σας συνοδοιπόρους….

Θα επικαλεστώ κλείνοντας τα λόγια ενός μεγάλου στοχαστή για μια ύψιστη έννοια.Ταιριάζουν τόσο πολύ για την Ελλάδα :

«Πόσοι δεν πολέμησαν  την Ελλάδα; Κι όμως εκείνοι που την πολέμησαν έχουν εξαφανισθεί.Αυτή υψώθηκε πιο πάνω από τους ουρανούς.Τέτοιο είναι το μεγαλείο της.Νικά οταν πολεμιέται,θριαμβέυει όταν την επιβουλεύονται.Γίνεται λαμπρότερη όταν υβρίζεται,τραυματίζεται αλλα δεν υποκύπτει στα τραύματα.Κλυδωνίζεται αλλά δεν καταποντίζεται.Δοκιμάζει τρικυμίες ,αλλά δεν ναυαγεί.Παλέυει,αλλά δεν γνωρίζει την ήττα.Πυγμαχεί,αλλά δεν νικιέται ποτέ.Αυτή είναι η Ελλάδα μας.Αυτή τιμήσαμε τότε.Αυτή τιμούμε και σήμερα ανήμερα της Ζωοδόχου πηγής,όπως τότε,75 χρόνια πριν,μια μέρα όλη δική σας ήρωες των εννέα Ευζώνων,ήρωες της καρδιάς μας,σας λέμε μια γλυκιά και ζεστή καλημέρα.Και σίγουρα θα είναι καλή ,όπως και τότε γιατί της δώσατε χρώμα και αξία. Έως του χρόνου,να κοιμόσαστε ήσυχοι.Σας ευχαριστούμε για όλα όσα προσφέρατε αθάνατα αδέρφιας μας,αθάνατοι ήρωες μας.Σας ευχαριστούμε που σηκώσατε την Ελλάδα λίγο ψηλότερα.

Ζήτω η Εθνική Αντίσταση της μάχης των Ευζώνων».