Τι πρέπει να γνωρίζετε για τα δάνεια και τις τράπεζες

Γράφει ο Πολύκαρπος (Πόλυς) Βασιλειάδης*

Το τελευταίο διάστημα γίνεται πάρα πολύς λόγος για τα δάνεια.
Δάνεια κόκκινα, εξυπηρετούμενα, μη εξυπηρετούμενα και δάνεια που τα ονομάζουν NPLs και NPLe.

Ταυτόχρονα ακούμε για δικαστήρια, καταγγελίες συμβάσεων, πλειστηριασμούς, πώληση σε ξένους και ένα σωρό άλλα από τα οποία λίγα όμως έχουν βάση και αλήθεια επειδή τα περισσότερα από αυτά λέγονται και διαδίδονται μόνο για λόγους τακτικής ως κατευθυνόμενη πληροφόρηση.

Ωστόσο το μόνο σίγουρο είναι ότι τα δάνεια και ειδικά τα μη εξυπηρετούμενα αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα τόσο για τους δανειολήπτες και την κοινωνία, όσο και για τις ίδιες τις Τράπεζες.

Σήμερα το συνολικό ποσό δανείων ανέρχεται στα 240 δις από τα οποία το 50% (120 δις χαρακτηρίζονται ”κόκκινα” δηλαδή μή εισπράξιμα.
(49 στα 100 στεγαστικά – 60 στα 100 καταναλωτικά και 51 στα 100 επιχειρηματικά.
και 85 στα 100 ρυθμισμένα δάνεια απαιτούν εκ νέου ρύθμιση).

Με το παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε μία προσέγγιση για να βάλουμε σε σειρά κάποια πράματα που είναι απλά, αλλά όχι και τόσο γνωστά στο ευρύ κοινό.

Αν σου έλεγε λοιπόν κάποιος ότι την νύχτα με πανσέληνο μπορείς να χαζεύεις το θέαμα αλλά και να κάνεις ηλιοθεραπεία, θα τον περνούσες σίγουρα για τρελό…
Αν σου έλεγε κάποιος να πληρώσεις οφειλές ενώ δεν έχεις να φας, πώς θα τον χαρακτήριζες; … ή ακόμη πιο απλά αν σου έλεγε κάποιος ότι πρέπει να πληρώσεις δόσεις συνολικά 150.000 ευρώ (!!!) για ένα ακίνητο που αξίζει 30.000 ευρώ, τί θα σκεφτόσουν;

Αυτό συμβαίνει σήμερα στην κοινωνία του χρήματος όπου οι ”μεγατάσεις” της εποχής στρεβλώνουν όλα τα άλλα και επικεντρώνονται αποκλειστικά και μόνο σε δείκτες, αριθμούς και σχέδια επί σχεδίων με μηδενικό αποτέλεσμα αλλά με έναν μόνο σκοπό, να σώσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα που αφενός ελέγχει τις ροές κεφαλαίων αλλά αφετέρου έχει ”ροκανίσει” τα κεφάλαια καταθετικά και επενδυτικά με το μοντέλο να αποδεικνύεται ανεπιτυχές και τις Τράπεζες να μοιάζει na παίζουν το ”κύκνειο άσμα τους”.

Να γίνουμε όμως πιο συγκεκριμένοι.

Σχεδόν όλοι μας έχουμε ένα δάνειο και έχουμε υποστεί την πίεση (αντιδεοντολογική πολλές φορές) των Τραπεζών, των λειτουργών και των μεθόδων των εισπρακτικών τους εταιριών οι οποίες πλέον δεσμεύονται βάση του Κώδικα δεοντολογίας σε μία μόνο ”όχληση” ανά 7 ημέρες… Οποιαδήποτε άλλη συχνότητα όχλησης είναι πλέον απαγορευτική.

Σε όλη αυτή την ”δύνη” οι δανειολήπτες εγκλωβίζονται σε ρυθμίσεις τέτοιες που είναι κομμένες και ραμμένες στα μέτρα των Τραπεζών και τελικά έχουν ως αποτέλεσμα την υπερχρέωση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων αλλά και την αύξηση της πιθανής ζημιάς στις ίδιες τις Τράπεζες.

Αν και οι Τράπεζες διαφαίνονται πρόθυμες να ”βοηθήσουν” τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες ωστόσο στην πράξη συμβαίνει το αντίθετο και παρατηρείται κατά περίπτωση σε υποτιθέμενες ”ευνοϊκές” ρυθμίσεις με ”ψιλά” γράμματα, αύξηση του χρέους, αύξηση των επιτοκίων, αύξηση των ασφαλίστρων, αύξηση των χρεώσεων, αύξηση της διάρκειας, κλπ κλπ κλπ.

Υπάρχει όμως τρόπος αντίδρασης και άσκησης των νόμιμων δικαιωμάτων των δανειοληπτών που δυστυχώς οι λειτουργοί δεν γνωρίζουν ή δεν θέλουν να γνωρίζουν.

Είναι σαφής ο Αναθεωρημένος Κώδικας Δεοντολογίας (ΦΕΚ τεύχος Β αριθ. φ. 2376 /02-08-2016).

Οι τράπεζες σύμφωνα με τον Κώδικα οφείλουν να συμμορφωθούν με τις εποπτικές υποχρεώσεις τους (2376 κεφ. 1 εδαφ Γ 1) στην εξεύρεση κοινά αποδεκτής και κατάλληλης λύσης με τον δανειολήπτη η οποία σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τον υπερχρεώνει (κεφ. 1 εδαφ. Γ 1) λαμβάνοντας υποχρεωτικά υπόψην : τις βασικές δαπάνες διαβίωσής του, λαμβάνοντας υποχρεωτικά υπόψην: την συνολική οικονομική κατάστασή του και λαμβάνοντας υποχρεωτικά υπόψην: τις συνολικές δανειακές ή λοιπές υποχρεώσεις του (Εφορία – ΕΦΚΑ – ΔΕΗ – ΕΝΦΙΑ – ΔΕΥΑ – ΔΑΝΕΙΑ κλπ).

Σε αναμονή ο Εξωδικαστικός Συμβιβασμός στον οποίο θα αναφερθούμε αργότερα.

Είναι παράλογο μία Τράπεζα να ζητά χρήματα από κάποιον που είναι άνεργος, ή από κάποιον που έχει εισόδημα το οποίο όμως δεν αρκεί για να συντηρηθεί αυτός ή η οικογένειά του (δαπάνες διαβίωσης – κεφ. 2 εδαφ. 3 βι).

Είναι αδιανόητο η Τράπεζα να απαιτεί χρήματα από μια οικογένεια πολύτεκνη με εισόδημα ετήσιο 10.000 ευρώ και να μην υιοθετεί ρεαλιστικό πλάνο διευθέτησης δανείου βάση των δυνατοτήτων του νοικοκυριού.

Θα ήταν αρεστό εάν οι λειτουργοί στις Τράπεζες κατεύθυναν τους δανειακούς πελάτες τους όπως αρμόζει σύμφωνα με τις οδηγίες της προϊσταμένης αρχής τους (Τράπεζα Ελλάδος) και σύμφωνα με τις οδηγίες των Διευθύνσεων τους, ενημερώνοντας τους δανειολήπτες για το δικαίωμα κατάθεσης πρότασης, αντιπρότασης, ένστασης ή συμβουλής από ειδικό σύμβουλο, και όχι να προτείνουν ”κονσερβοποιημένες” ρυθμίσεις οι οποίες δεν φέρουν κανένα αποτέλεσμα.

Η συνήθεις επικοινωνία από την Τράπεζα είναι:
<<έχουμε μία έγκριση – ρύθμιση για εσάς, περάστε από το Κατάστημα να σας ενημερώσουμε και να υπογράψετε (!!!)>>

Το επόμενο διάστημα οι τράπεζες θα ξεκινήσουν μία ”επίθεση ρυθμίσεων” για τα δάνεια τους.

Μην βιάζεστε να υπογράψετε οτιδήποτε σας προτείνει η Τράπεζά σας εάν προηγουμένως δεν το λάβετε γραπτά και δεν το εξετάσετε λεπτομερώς.

Οι Τράπεζες υποχρεούνται πλέον να παραδίδουν στον πελάτη γραπτά την προτεινόμενη ρύθμιση (κεφ. 2 εδάφ. 4 γ) και υποχρεούνται να παραλαμβάνουν για εξέταση τις προτάσεις των δανειοληπτών παρέχοντας αντίγραφο παραλαβής (ΦΕΚ τεύχος β 2376 κεφ. 1 εδάφ 5 ιβ).

Προσέχετε λοιπόν τις λεπτομέρειες και τα ”ψιλά” γράμματα των ρυθμίσεων.

– Οι περισσότερες από αυτές διαμορφώνουν μικρή δόση για λίγο διάστημα (συνήθως 12 μήνες) αλλά στην συνέχεια 3πλασιάζουν ή και 4πλασιάζουν την δόση.

– Οι περισσότερες σας υποχρεώνουν να αποδεχθείτε (χωρίς να καταλαβαίνετε) τον όρο που επιτρέπει την ελεύθερη από την τράπεζα διαμόρφωση του επιτοκίου.

– Οι περισσότερες αυξάνουν πάρα πολύ την διάρκεια του δανείου με αποτέλεσμα την μικρότερη μεν δόση, αλλά την πολύ δαπανηρότερη συνολική αποπληρωμή που πολλές φορές αγγίζει και το 3πλάσιο του ρυθμιζόμενου ποσού.

– Οι περισσότερες περιλαμβάνουν όρο δέσμευσης ακόμη και περιουσίας που μελλοντικά πιθανόν να αποκτήσετε.

– Οι περισσότερες τέλος επιβάλλουν υπέρογκα έξοδα και ασφάλιστρα χωρίς λόγο.

Μη έχοντας άλλη εναλλακτική οι Τράπεζες και δεσμευμένες από την Τρόικα σε συμφωνία μείωσης των ”κόκκινων δανείων τους”, όταν λαμβάνουν αναλυτικά το ιστορικό των οφειλών, το ειδικό έντυπο της ΔΕΚ συμπληρωμένο ορθά ξεκάθαρα και υπεύθυνα, όταν λαμβάνουν έκθεση βιωσιμότητας και σχέδιο διευθέτησης – πλάνο αποπληρωμών πλήρες τεκμηριωμένο με τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τότε οφείλουν να προχωρούν σε γενναίες μειώσεις επιτοκίων και σε διαγραφές – πάγωμα έστω και με την μέθοδο ”ballon” διαχωρίζοντας τις συμβάσεις σε τμήματα εισπράξιμα και τμήματα παγωμένα προς διαγραφή.

Ωστόσο οφείλει όμως ο καθένας μας να συναινεί στην προσκόμιση κάθε δικαιολογητικού ή πληροφορίας που θα του ζητηθεί από την Τράπεζα ώστε η αξιολόγησή του να είναι όσο το δυνατόν εμπεριστατωμένη και οριστική.

Δεν λέμε σε κανένα να μην πληρώσει … Δεν λέμε σε κανέναν να αδιαφορήσει …
Αυτό που λέμε είναι, να διευθετήσει τις οφειλές του με κάθε νόμιμο και πρόσφορο μέσο, σε κοινά αποδεκτή και κατάλληλη λύση με την Τράπεζα όπως αναφέρει ρητά ο Κώδικας Δεοντολογίας.

Νόμιμοι τρόποι και νόμιμες διαδικασίες υπάρχουν … χρησιμοποιήστε τες:

Μην διστάζεις …Διάβασε, ρώτα, μάθε και απαίτησε αυτό που δικαιούσαι !!!

Είναι φανερό και θα το διαπιστώσετε εύκολα από το συνημμένο έγγραφο πόσο μεγάλη ανάγκη έχουν οι Τράπεζες για ρύθμιση των δανείων.

Από τον Ιούνιο ξεκινά ”αιφνιδιαστικός” έλεγχος της ΕΚΤ στα δανειακά χαρτοφυλάκια των Τραπεζών όχι για να διαπιστωθεί αν κατάφεραν να μειώσουν τα ”κόκκινα” δάνεια, αλλά εάν οι ρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν, συμφωνήθηκαν στα πλαίσια οριστικών λύσεων ή κάλυψαν βραχυπρόθεσμα το πρόβλημα μετακυλίοντας το για αργότερα.

Τόσο η ΕΚΤ όσο και ο SSM (ελεγκτικός μηχανισμός ρυθμιστικού πλαισίου λειτουργίας των τραπεζών) έχουν δώσει σαφείς εντολές και οδηγίες για οριστικές διευθετήσεις των δανείων βάση της τρέχουσας ικανότητα αποπληρωμής από τον δανειολήπτη.

Η τράπεζες εφαρμόζουν κατά το δοκούν τις οδηγίες και στο τέλος όπως βλέπετε από το σχετικό έγγραφο καταλήγουν κυριολεκτικά να παρακαλάνε τον ενδιαφερόμενο να προσέλθει για ρύθμιση.

ΠΡΟΣΟΧΗ όμως στην ρύθμιση που θα σας προτείνουν… Έχει πολλές παγίδες και θα πρέπει ο καθένας να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικός ώστε να μην φορτωθεί οφειλές που θα μπορούσε εύκολα να διαγράψει, ή και να αποφύγει κεφαλαιοποίηση οφειλών που δύναται να παγώσουν και να διαγραφούν.

Μην φοβάστε τις Τράπεζες. Διεκδικήστε τα δικαιώματά σας και μην υπογράφετε εύκολα χωρίς έλεγχο τις πρόσθετες πράξεις που σας παρουσιάζουν οι υπάλληλοι.

Πάντα υπάρχει κάτι καλύτερο από αυτό που θα προτείνει η Τράπεζα, γιατί αυτό που προτείνει εξυπηρετεί μόνο τα δικά της συμφέροντα.

* Οικονομολόγος – πιστοποιημένος χρηματοοικονομικός σύμβουλος
τ. Διευθυντής Τραπεζών με εμπειρία 23 έτη στον τραπεζικό χώρο, ειδικότητα στις χρηματοδοτήσεις (δάνεια) και υποψήφιος διαμεσολαβητής – συντονιστής για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.