Γενικά

Μιά ενδιαφέρουσα είδηση του 1879 για την ανέγερση διδακτηρίου στη Γουμένισσα

Γράφει ο Χρήστος Ίντος

Γράφει ο Χρήστος Ίντος

Η πρώτη Ελληνική εφημερίδα της Θεσσαλονίκης ήταν ο «ΕΡΜΗΣ» που την εξέδωσε το 1875 ένας θερμός πατριώτης, ο Σοφοκλής Γκαρπολάς. Έξι χρόνια αργότερα, το 1891, την μετονόμασε σε “Φάρο της Μακεδονίας” κι από το 1895 σε “Φάρο της Θεσσαλονίκης“. Το έντυπο εκδίδονταν ως το 1912. Έκλεισε λίγους μήνες πριν από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26-10-1912) λόγω των οικονομικών προβλημάτων της οικογένειας του ιδρυτή. Οι εφημερίδες του Γκορμπαλά συνέβαλαν πολύ στη διάδοση του ελληνικού εθνικού φρονήματος των σκλαβωμένων κατοίκων της Μακεδονίας αλλά και στους αγώνες τους για την ελληνικότητα της Μακεδονίας.

Ο «ΕΡΜΗΣ» που εκδίδονταν δύο φορές ην εβδομάδα, κάθε Τρίτη και Παρασκευή, στο φύλλο 426 της 7ης Σεπτεμβρίου 1879 φιλοξένησε πρωτοσέλιδα μια πολύ ενδιαφέρουσα είδηση για τη Γουμένισσα αλλά την εποχή εκείνη ενδιαφέρουσα και για τον ελληνισμό γενικότερα. Ήταν η παρακάτω:

«Ευχαρίστως αναγγέλλομεν εις το (Ορθόδοξον) δημόσιον νέαν κοινωφελή πράξιν του Π. Μητροπολίτου Βοδενών κ. Ιεροθέου. Ο Άγιος Βοδενών όστις είναι τοις πάσι γνωστός δια τους πολυετείς υπέρ των ελληνικών γραμμάτων αγώνας του εν ταις υπ΄ αυτόν επαρχίαις, μεταβάς κατ΄ αυτάς εις Γουμένιτσαν, και βλέπων την έλλειψιν καταλλήλου κτιρίου προς διδασκαλίαν της εκεί νεολαίας αμφοτέρων των φίλων, θερμώς προέτρεψεν τους φιλομούσους κατοίκους εις απόκτησιν μεγάλου καταστήματος εκπαιδευτικού, καταλλήλως διηρημένου, και δυναμένου να επηρεάσει εις τας εκπαιδευτικάς ανάγκας του τόπου. Οι δε φιλόμουσοι Γουμενισσιώται επόμενοι ταις προτροπαίς του ιεράρχου των, προθύμως προσήνεγκον την συνδρομήν των προς τον ιερόν τούτον σκοπόν. Ούτω κατά τας πρώτας ημέρας αι συνδρομαί ανήλθον εις 400 λίρ. τ. Ελπίζεται δε ότι θέλει προβή και περαιτέρω.

Επειδή δε η επιτυχία του έργου θεωρείται πλέον εξησφαλισμένη, ήρξατο η αγορά του απαιτουμένου υλικού, και προσεκλήθει εντεύθεν αρχιτέκτων ίνα δώσει το καταλληλότερον σχέδιον και επιστατήσει της ανεγέρσεως του εν λόγω μεγάλου εν Γουμέντζη σχολείου.

Συγχαιρόμεθα από καρδίας τω αγίω Βοδενών ως και τους φιλομούσους κατοίκους Γουμέντζας, επί τούτω, και επικροτούμεν τόσω μάλλον, όσον αι θυσίαι αύται έρχονται εν ώρα καθ΄ ην η οικονομική καχεξία καθίσταται επαισθητή τοις πάσι».

Η είδηση αφορούσε στην προσπάθεια ανέγερσης του περικαλλούς διδακτηρίου της Ελληνικής Κοινότητος Γουμενίτσης. Είπαμε ανέγερση διδακτηρίου και όχι λειτουργία, διότι λειτουργία ελληνικών σχολείων υπήρχε από πολύ παλιά, όπως μαρτυρείται από γραπτές σχετικές πηγές. Το έργο της ανέγερσης και αποπεράτωσης του διδακτηρίου έγινε σε δύο φάσεις την περίοδο 1882-1894, με δωρεές των κατοίκων κυρίως δε του τοπικού ευεργέτη Θάνου Ζελέγκου. Στην προσπάθεια πρωτοστάτησε ο επιχώριος Μητροπολίτης Βοδενών (Εδέσσης) Ιερόθεος.

Το όνομα του Ιεράρχη αναγράφεται στον Κώδικα Διαθηκών Γουμενίσσης (1908) (σ.27-29) και στο αντίγραφο της διαθήκης του Θ. Ζελέγκου. Η διαθήκη συντάχθηκε ενώπιον του ίδιου του Μητροπολίτη. Σημειώνει ο διαθέτης:

«…μοι εξηγήθη εν τη λαλουμένη μου γλώσση πιστώς και ακριβώς ενώπιον του κυριάρχου ημών Αγίου Βοδενών Κυρίου Κυρίου Ιεροθέου …και παρακάτω … επικαλούμαι ικετικώς και την αντίληψιν του σεβαστού ημών κυριάρχου Αγίου Βοδενών κυρίου Ιεροθέου και των σκοπών μου, ίνα αφού με εφοδιάσει δια των ευπροσδέκτων και θεοπειθών αυτού ευχών ευαρεστηθή να επιβεβαιώση τους εν τη παρούση μου διαθήκη όρους και σκοπούς και καταχωρίση ταύτην εν τω κώδικι της ιεράς Μητροπόλεως Βοδενών δια να τύχη πληρεστάτης εκβάσεως η βούλησίς μου και η απόφασις αύτη, αποβήσεται κυρία και καθολική ενώπιον Θεού και ανθρώπων, ενώπιον παντός κριτηρίου επί της γης….» Τέλος, «… Επιβεβαιοί το γνήσιον της διαθήκης και των υπογραφών των μαρτύρων Ο Άγιος Βοδενών Ιερόθεος…..»

Ο Μητροπολίτης Ιερόθεος συνδέθηκε ιδιαίτερα με τη Γουμένισσα . Συνέβαλε αποφασιστικά στην προώθηση των ελληνικών γραμμάτων στην κωμόπολη, την οποία επισήμως επισκέφτηκε στις 20 Νοεμβρίου 1876 και σε ειδική τελετή επικύρωσε το βιβλίο πράξεων της τοπικής Δημογεροντίας (1863-1894) και τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας για την ανάδειξη επιτρόπων των ναών και των εφόρων των ελληνικών σχολείων.

Ένα χρόνο αργότερα στις 25 Νοεμβρίου 1877 με τους επιτρόπους, τους εφόρους και τους προύχοντες της κωμόπολης συνέταξαν κανονισμό λειτουργίας των εκκλησιαστικών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της κωμόπολης. Στον κατάλογο των δωρητών αναφέρεται πρώτος ο Μητροπολίτης, ο οποίος προσέφερε το ποσό των δέκα λιρών. Μετά το όνομα και την υπογραφή του ακολουθούν τα ονόματα και άλλων δωρητών, ιερωμένων και λαϊκών.

Ο Ιερόθεος Τριανταφυλλίδης ή Χατζηπαππάς υπηρέτησε στη Μητρόπολη Βοδενών από το 1875 μέχρι το 1896. Κατάγονταν από την Κωνσταντινούπολη, όπου γεννήθηκε το 1821, και σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Ως ιεροδιάκονος υπηρέτησε στη Θεσσαλονίκη και την περίοδο 1853-1851 ως επίσκοπος στην επισκοπή Καμπανίας (έδρα Χαλάστρα) που υπάγονταν στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης. Από το 1861 ως το 1875 ποίμανε τη Μητρόπολη Στρωμνίτσης και από το έτος εκείνο μέχρι το τέλος της ζωής του τη Μητρόπολη Βοδενών αντικαθιστώντας τον μέχρι τότε προκάτοχό του Μητροπολίτη Αγαθάγγελο, που μετακινήθηκε στη Μητρόπολη Στρωμνίτσης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Χ. Κ. Παπαστάθης, Ο κώδικας διαθηκών της Γουμένισσας, (ανάτυπο), Θεσσαλονίκη 2001, σ. 21.
Κ. Γ. Σταλίδης, Η Ιερά Μητρόπολη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας, τ. Α΄, Επίσκοποι, Έκδοση Ι. Μ. Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας, Έδεσσα 2006, σελ. 226-239.

Οι εργασίες μας:
α. Η εκπαίδευση στη Γουμένισσα και στην ευρύτερη περιοχή του Ν. Κιλκίς κατά την τελευταία περίοδο της τουρκοκρατίας 1870-1912, Θεσσαλονίκη 1993, σελ. 10 -14 και 21 – 48.
β. ΘΑΝΟΣ ΖΕΛΕΓΚΟΣ, ένας μεγάλος ευεργέτης της Γουμένισσας και των ελληνικών γραμμάτων, ανάτυπο, Ελληνική Ιστορική Εταιρεία, ΚΕ΄ Ιστορικό Συνέδριο (21-23 Μαΐου 2004), Θεσσαλονίκη 2005.
γ. Πληροφορίες για την ιστορία και τον κοινωνικό βίο της Γουμένισσας και της επαρχίας της από τον Κώδικα Διαθηκών έτους 1908, ανάτυπο, Ελληνική Ιστορική Εταιρεία, ΚΘ΄ Πανελλήνιο Ιστορικό Συνέδριο (16-18 Μαΐου 2008), Θεσσαλονίκη 2009.

Περισσότερα

Το Eurojackpot αποκλειστικά στα καταστήματα ΟΠΑΠ

Διαθέσιμο στην Ελλάδα το ευρωπαϊκό παιχνίδι που μοιράζει μέχρι και 120 εκατ. ευρώ Διαθέσιμο στην Ελλάδα είναι το δημοφιλές ευρωπαϊκό παιχνίδι Eurojackpot, που μοιράζει κέρδη μέχρι και 120 εκατ. ευρώ. Η συμμετοχή στο παιχνίδι, που έκανε πρεμιέρα στη χώρα μας πριν τρεις εβδομάδες , γίνεται αποκλειστικά μέσω των […]

Γ.Γεωργαντάς: Σύντομα η ολοκλήρωση ηλεκτροφωτισμού στους κόμβους Αμαράντων και Μυριοφύτου – Σ.Σ.Μουριών

Ο αντιπρόεδρος της Βουλής και βουλευτής Κιλκίς Γιώργος Γεωργαντάς, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Το περιφερερειακό συμβούλιο Κεντρικής Μακεδονίας αποφάσισε στη […]

Δείτε ακόμα

Δεν είναι ασυνήθιστα πολλά;

Ο δήμος Παιονίας αποφάσισε την ανάθεση συγγραφής του ιστορικού λευκώματός του στον καταλληλότερο γι’ αυτόν τον σκοπό ερευνητή και συγγραφέα, […]