Ο ρόλος του παππού και της γιαγιάς ως γονεϊκά υποκατάστατα

Γράφει η Έλλη Φρεγγίδου

Ο παππούς και η γιαγιά, ανέκαθεν είχαν έναν ιδιαίτερο ρόλο μέσα στην οικογένεια. Το γεγονός ότι προϋπήρξαν γονείς, τούς καθιστά πιο έμπειρους στο μεγάλωμα των παιδιών αλλά και στην αντιμετώπιση τυχόν οικογενειακών προβλημάτων. Ωστόσο, συχνά, στις μέρες μας, ο παππούς και η γιαγιά αντιμετωπίζονται, είτε σαν συνταξιούχοι γονείς, είτε σαν αναπληρωτές των γονιών, όταν χρειάζεται πολλές φορές για πρακτικούς λόγους να τους «αντικαταστήσουν».

Όταν πρόκειται για νεαρά ζευγάρια, ο υποστηρικτικός ρόλος τους είναι αναμφισβήτητος. Δεν είναι λίγοι αυτοί, που παρέχουν οικονομική βοήθεια στο ζευγάρι, μέχρι να οργανώσουν τη ζωή τους και το σπίτι τους.

Επίσης, δεν πρέπει να αγνοούμε, την ηθική συμπαράσταση που προσφέρουν, έχοντας πάντα ως τελικό στόχο να δώσουν την ευκαιρία στους νεότερους να επωφεληθούν από την εμπειρία τους και να αντιμετωπίσουν ψύχραιμα τις αναποδιές της ζωής.

Βέβαια, όλα αυτά απαιτούν μεγάλη διακριτικότητα και διπλωματία και να παραμένουν στο επίπεδο της προσφοράς και τις νουθεσίας, ώστε να μην καταστρέψουν τη ζωή του νεαρού ζευγαριού. Οι επεμβάσεις, άλλωστε, πρέπει να ελαττώνονται σταδιακά, όσο οργανώνεται η οικογένεια του ζευγαριού, γιατί διαφορετικά θα οδηγήσουν σε ρήξη των σχέσεων.

Φυσικά, ο παππούς και η γιαγιά έχουν ένα ρόλο τρυφερότητας αλλά και εξουσίας απέναντι στα εγγόνια.

Πρόκειται για μια συμπληρωματική αγάπη και εξουσία, που μπορεί να συνυπάρχει αρμονικά με αυτήν των γονιών. Οι αρμοδιότητες του παππού και της γιαγιάς, περιλαμβάνουν πολλές δεξιότητες, τόσο έμφυτες, όσο και αποκτηθείσες με το πέρασμα του χρόνου. Ρόλος τους, συχνά, είναι να κάθονται παρέα με τα εγγόνια τους, να ακούν τις ιστορίες ή τις ερωτήσεις τους, με ενδιαφέρον και υπομονή, όπως ασφαλώς και το να τους διηγούνται παραμύθια.

Ο παππούς και η γιαγιά, μπορούν να μάθουν στα παιδιά την επιείκεια και τη συγκαταβατικότητα, χωρίς το ρίσκο να παρεξηγηθεί αυτό από τα παιδιά και να θεωρηθεί ως αδυναμία. Σκεφτείτε, πόσο εύκολα, οι άνθρωποι αυτοί, υπομένουν αδιαμαρτύρητα από τα εγγονάκια τους πράγματα που δε θα επέτρεπαν ποτέ στα παιδιά τους, όπως το ανακάτεμα των συρταριών και των εγγράφων τους, τις υπερβολικές απαιτήσεις αλλά και την αναιδή συμπεριφορά και αυθάδεια.

Πότε μπορούμε όμως να μιλάμε για υπερβάσεις και αποκλίσεις στο ρόλο του παππού και τις γιαγιάς; Η συνεχής παρουσία του παππού και της γιαγιάς στην κατοικία των παιδιών, είναι πολύ πιθανό να τους ωθήσει να αναμιχθούν έντονα στα εσωτερικά του ζευγαριού.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, τα παιδιά να παρακολουθούν ατελείωτες διαφωνίες και καβγάδες, ανάμεσα σε ανθρώπους που θαυμάζουν και που αποτελούν πρότυπα για αυτά. Με τον τρόπο αυτό, καταστρέφονται στο μυαλό του παιδιού, τα εξιδανικευμένα πρότυπα και μετατρέπονται σε σύμβολα αναξιοπιστίας. Αυτή η απομυθοποίηση, οδηγεί σε αναζήτηση νέων ειδώλων σε αμφίβολα μέρη και παρέες.

Επίσης, αυτό που πρέπει να αποφευχθεί, είναι η δημιουργία ενός κλίματος ανταγωνισμού για την κατάκτηση του ρόλου εξουσίας απέναντι στα εγγόνια. Πράγματα που αρνείται η μαμά αλλά ενθαρρύνει η γιαγιά, μπορεί να δίνουν μια ευχαρίστηση για το ποιός έχει το «ρόλο του καλού» στην οικογένεια αλλά, παράλληλα, δημιουργούν σύγχυση στο παιδί.

Αυτή, όμως, η καταστροφική ανάμιξη του παππού και της γιαγιάς οφείλεται, συχνά, και στους ίδιους τους γονείς, οι οποίοι δεν κατάφεραν να απελευθερωθούν από αυτήν την «τυραννική εξουσία», την οποία, μάλιστα ενδέχεται ορισμένες φορές να ενίσχυαν με τη συμπεριφορά τους, ηθελημένη ή μη. Το διαζύγιο είναι μια συχνή κατάληξη σε τέτοιες περιπτώσεις, με δυσάρεστες, ασφαλώς, συνέπειες για το παιδί.

Καλό είναι, λοιπόν, σε περίπτωση που η συμβίωση του ζευγαριού με τον παππού και τη γιαγιά είναι αναγκαία, να έχει ο καθένας επίγνωση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων του. Είναι σίγουρο, πως η συνειδητοποίηση αυτού του πράγματος θα φέρει την οικογενειακή γαλήνη και αρμονία.