Ο ανθρώπινος αγώνας για την ευτυχία….

Ευδαιμονία, πληρότητα, ευημερία, μακαριότητα, είναι μερικοί από τους όρους που χρησιμοποιούμε για να προσδιορίσουμε την, τόσο πολύπλοκη, έννοια της «ευτυχίας». Για ορισμένους, ευτυχία είναι η στιγμή που έχουν επιτύχει τους στόχους και τις φιλοδοξίες τους, που έχουν κατακτήσει την αρμονία και τη γαλήνη, τόσο σε επαγγελματικό και οικονομικό, όσο και σε διαπροσωπικό επίπεδο. Άλλοι πάλι, θεωρούν πως η ευτυχία επιτυγχάνεται μέσα από την αυτογνωσία, την ανιδιοτέλεια, την αγάπη ή τη «συμφωνία» της ζωής με αυτό που ονομάζουμε «ηθικό νόμο».

Για παράδειγμα, φιλόσοφοι, όπως ο Αριστοτέλης και ο Καντ, πίστευαν πως η ευτυχία έρχεται μέσα από την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την αγάπη και, γενικότερα, μέσα από την κινητοποίησή μας (έχοντας πάντα την ηθική ως βασική κινητήριο δύναμη), προκειμένου να κατακτήσουμε αυτές τις έννοιες. Πιο συγκεκριμένα, ο Καντ θεωρούσε ότι το άτομο βρίσκει την ευτυχία του στην εκπλήρωση του καθήκοντός του και πως είναι δυνατή μόνο μέσα στο γενικό σύνολο, την κοινωνία, το έθνος και το κράτος.

Η σύγχρονη αντίληψη για την ευτυχία συνδυάζεται κυρίως με την οικονομική ευχέρεια, τα υλικά αγαθά και την κοινωνική προβολή. Το γεγονός αυτό, οφείλεται σε μια γενικότερη τάση της εποχής μας, να δίνουμε σε όλα τα πράγματα μετρήσιμο χαρακτήρα και να εστιάζουμε στην ποσότητα των αγαθών. Ασφαλώς, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε τη συμβολή του υλικού παράγοντα στην κατάκτηση της ευτυχίας μας. Ωστόσο, οφείλουμε να αποδεχόμαστε την πρωταρχική επίδραση του πνεύματος και των αξιών.

Ο ανθρώπινος αγώνας για την ευτυχία πρέπει να στηρίζεται, κατά κύριο λόγο, στην αυτογνωσία, τα ιδανικά, τις ηθικές αξίες και να στοχεύει στην ευημερία μέσα από το πρίσμα της ηθικής ολοκλήρωσης και της πνευματικής ωριμότητας. Γενικά, μπορούμε να μιλάμε για ευτυχισμένες στιγμές, λαμβάνοντας υπόψιν πόσο ευμετάβλητη είναι η ανθρώπινη ζωή.

«Μόνοι μας αποφασίζουμε πόσο ευτυχισμένοι είμαστε. Στην πραγματικότητα η ευτυχία δεν έχει αίτια. Η ευτυχία, είναι κάτι καθαρά προσωπικό, κάτι που αποφασίζουμε εμείς, ενσυνείδητα ή ασυνείδητα και σχετίζεται με την παραδοχή ότι αξίζει κανείς να ζει τη ζωή, ακόμη κι αν δεν είναι τέλεια.»(Λίνκολν). Όταν, λοιπόν, κάποιος έχει αυτό το πιστεύω, δε μένει άπρακτος στη ζωή ούτε ταράζεται όταν συναντά δυσκολίες, γιατί ξέρει ότι όλα είναι πρόσκαιρα και παροδικά.

Η υλιστική νοοτροπία, ο καταναλωτισμός, ο ανταγωνισμός αλλά και ο εκφυλισμός των αξιών, είναι μερικοί από λόγους που οδηγούν τους σύγχρονους ανθρώπους στην ποσότητα και στην αναζήτηση της ευτυχίας σε πράγματα εφήμερα και ανούσια.

Επιπλέον, η αλλοτρίωση, η ανασφάλεια, η έλλειψη επικοινωνίας και ο φόβος, είναι «φαινόμενα» του σύγχρονου πολιτισμού που εμποδίζουν την ανθρώπινη ευτυχία. Τα αγαθά του τεχνολογικού πολιτισμού δεν ικανοποιούν για πολύ τη δίψα για πληρότητα και ευδαιμονία. Ανία, κορεσμός, αδιαφορία στις πλούσιες χώρες, στέρηση, δυστυχία, επιθετικότητα στις υποανάπτυκτες. Και από τις δυο απουσιάζει το μέτρο και η ισορροπία, που είναι βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ευτυχίας.

Για τον Φρόιντ, ο πολιτισμός μας αποτελεί την κύρια πηγή της ανθρώπινης δυστυχίας και για τον Έριχ Φρομ, η δυστυχία έρχεται μέσα στην υπερβολική ανάπτυξη της τεχνολογίας. Για αυτό, οφείλουμε να επιδιώκουμε την αρμονία και να «υπηρετούμε» το πνεύμα και, με τον τρόπο αυτό, να μεταβάλλουμε τις συνθήκες που αντιστρατεύονται την αλήθεια και την ευτυχία.

Με τη συνειδητοποίηση, λοιπόν, των αρνητικών παραγόντων του πολιτισμού, την εξουδετέρωσή τους και με την επίταση και έμφαση των θετικών γνωρισμάτων του, μπορεί ο άνθρωπος να διεκδικήσει και να επιτύχει την ευτυχία του.

Πείθουμε τους εαυτούς μας ότι η ζωή μας θα είναι καλύτερη όταν θα παντρευτούμε, θα αποκτήσουμε ένα μωρό, μετά ένα ακόμα… Μετά αγχωνόμαστε διότι τα παιδιά μας δεν είναι αρκετά μεγάλα και όλα θα είναι καλύτερα όταν θα μεγαλώσουν.

Στη συνέχεια, αγχωνόμαστε γιατί φτάνουν στην εφηβεία και πρέπει να ασχοληθούμε μαζί τους. Θα είμαστε σίγουρα ευτυχείς όταν θα ξεπεράσουν αυτό το στάδιο.

Λέμε στους εαυτούς μας ότι η ζωή μας θα είναι ολοκληρωμένη όταν ο σύντροφός μας θα αποκατασταθεί, όταν θα αποκτήσουμε ένα πιο ωραίο αυτοκίνητο, όταν θα μπορέσουμε να πάμε διακοπές, όταν θα πάρουμε την σύνταξή μας…

Η αλήθεια είναι ότι η καλύτερη στιγμή για να είμαστε ευτυχισμένοι είναι ΤΩΡΑ.
Αλλιώς πότε…;