Δίδυμη μάχη Κιλκίς-Λαχάνα: «Εκεί που η υπεροχή και το μεγαλείο της ψυχής νίκησαν την ανωτερότητα των όπλων»

“ΑΥΡΙΟ ΑΞΙΩ ΤΗΝ ΠΤΩΣΙΝ ΤΟΥ ΚΙΛΚΙΣ”
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΘΡΟΝΟΥ

Του Γιώργου Χ. Θεοδωρίδη

(Τηλεγράφημα του αρχιστράτηγου του ελληνικού στρατού τα ξημερώματα της 21ης Ιουνίου 1913, προς όλες τις μεραρχίες πεζικού, καθώς και στην ταξιαρχία ιππικού).

Έπειτα από 105 χρόνια ελεύθερου Κιλκίς, και το απόφθεγμα του Στράβωνα αλλά και το τηλεγράφημα του Κωνσταντίνου, αποτελούν ύψιστη τιμή και ιστορική ανεκτίμητη αξία , για αυτόν τον πολύπαθο τόπο, που η μοίρα του , είναι προδιαγεγραμμένη να συνυπάρχει με γειτονικούς λαούς, (εδώ μιλάμε για τα Βαλκάνια), που συχνά έτρεφαν και εκδήλωναν τάσεις επεκτατικές και αλυτρωτικές. Έτσι δημιουργήθηκε η ¨Μακεδονία του Ίλλιντεν¨, η “Μακεδονία του Πιρίν” , η “Άνω Μακεδονία” η “Νότια Μακεδονία” και ένα σωρό ακόμη “Μακεδονίες”.

Στα ιστορικά γεγονότα τώρα, με την Συνθήκη του Βουκουρεστίου,(28 Ιουλίου 1913), καθορίσθηκαν τα σύνορα της Βουλγαρίας με την Ελλάδα, την Σερβία και την Ρουμανία. Το Κιλκίς λοιπόν άνηκε , ανήκει και θα ανήκει στη Μακεδονία. Στη Μακεδονία των αρχαίων μακεδόνων, του βασιλείου των Παιόνων.

Η Παιονία ήταν μια μεγάλη περιοχή που περιελάμβανε , το σημερινό κρατίδιο των Σκοπίων (Vardaska, σύμφωνα με χάρτες της δεκαετίας του ΄30)τις πόλεις Δόβηρος(Δοϊράνη), το Αστραίον(Στρώμνιτσα), το Νεγκότινο(Αντιγόνεια),και φυσικά μεγάλη έκταση του τωρινού νομού Κιλκίς , και συνόρευε δυτικά με την Ιλλυρία, βόρεια με την Δαρδανία και την Θράκη.

Τα χρόνια περνάνε, τα σύνορα άλλαξαν , και φτάνουμε στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα, (1904) που ο Χιλμή Πασάς διατάζει απογραφή(βρισκόμαστε πια στη μεγάλη Οθωμανική Αυτοκρατορία) και έχουμε τα εξής στοιχεία: Βιλαέτι Θεσσαλονίκης, Έλληνες 373.227, Βούλγαροι 207.317 . Βιλαέτι Μοναστηρίου, Έλληνες 261.283 , Βούλγαροι 178.412. Σαντζάκι Σκοπίων,Βιλαετίου Κοσσυφοπεδίου, Έλληνες 13.452 , Βούλγαροι 172.735.

Με τον παραπάνω πρόλογο καταδεικνύουμε την 4000 χρόνια ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού στην Μακεδονία. Σήμερα που το ημερολόγιο γράφει 17 Ιουνίου 2018 υπογράφηκε στις Πρέσπες, υπό το βλέμμα του ειδικού διαμεσολαβητή του Ο.Η.Ε. Μάθιου Νίμιτς, του Έλληνα Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του Σκοπιανού Πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ, το τέλος (ή μήπως η αρχή) της “ονοματοδοσίας” του Κράτους των Σκοπίων, ως “Βόρεια Μακεδονία”.

Μια “ονοματοδοσία” που χρόνια τώρα δεν έδιναν ως “λύση”, ο Βασιλιάς Παύλος, ο Στρατάρχης – Πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος, ο Στρατηγός – Πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Γεώργιος Παπανδρέου (τον νεότερο βασιλιά Κωνσταντίνο, και τους επίορκους στρατιωτικούς της επταετούς δικτατορίας, δεν τους αναφέρω, για λόγους στασιμότητας και αδράνειας). Αναφέρω όλους τους παραπάνω ,για επισημάνω τις πολύ καλές σχέσεις που είχε η Ελλάς, με την ενωμένη τότε Γιουγκοσλαβία(που προσωπικά θα ήθελα να είναι ακόμη ενωμένη).

Ιδίως η άριστη σχέση του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον Στρατάρχη Γιόσιπ Μπρόζ Τίτο, που αυτοαποκαλούνταν με τα μικρά τους ονόματα, κατά τις συναντήσεις τους, σε επίπεδο αρχηγών κρατών. Πηγαίνοντας πίσω θα πρέπει να ανατρέξουμε στις 3 Ιουνίου 1954 και στην επίσημη επίσκεψη του Στρατάρχη Τίτο με τον Βασιλιά Παύλο, στην Αθήνα, ουδεμία κουβέντα για “μακεδονική μειονότητα” και “μακεδονικό ζήτημα”, μιας και οι σχέσεις της Γιουγκοσλαβίας με την Σοβιετική Ένωση ήταν σε ρήξη, και οι “φίλοι μας οι Αμερικάνοι” διέταξαν “επίθεση φιλίας”, προς το Στρατάρχη Τίτο.

Εξάλλου αφιερώνουμε στους δήθεν εθνικόφρωνες πατριώτες, το βασιλικό νομοθετικό διάταγμα 4009 της 27/10/1959, που υπογράφει η κυβέρνηση ΕΡΕ του Κων. Καραμανλή και αφορά, διμερείς σχέσεις της Ελλάδος με τις Λαϊκές Δημοκρατίες της Σερβίας, της Κροατίας, της Σλοβενίας, της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, της Μακεδονίας(τα Σκόπια δηλαδή, τι δεν καταλαβαίνετε), και του Μαυροβουνίου, σε δικαστικά θέματα, δηλαδή της Σοσιαλιστικής Ομόσπονδης Γιουγκοσλαβίας.

Όλο το παραπάνω κείμενο της συμφωνίας δημοσιεύθηκε στο φύλλο 238 της Εφημερίδας της Κυβέρνησης της 5ης Νοεμβρίου 1959. Οι κακές γλώσσες της εποχής, αναφέρουν και την αναξιοποίητη “προσφορά” της Βασίλισσας Φρειδερίκης, για την λύση του “μακεδονικού ζητήματος”, που ως γνωστό ο Στρατάρχης Τίτο είχε μαζί της, διακαή ερωτικό πόθο. Όλα αυτά τα αναφέρω για να καταδείξω με τον ποιο εμφανή τρόπο, όλο το παρασκήνιο που υπήρχε, μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ΄80(θάνατος Στρατάρχη Τίτο).

Η περίοδος 1981 – 2018 περιλαμβάνει πάρα πολλά γεγονότα, που θα τα αναλύσω εκτενώς και λεπτομερώς κάποια άλλη στιγμή. Κλείνοντας αυτή την μεγάλη παρένθεση, για την ελληνικότητα της Μακεδονίας, θα υπενθυμίσω τα λόγια του Χένρι Κίσινγκερ: “η Ελλάδα έχει δίκιο για το όνομα(Μακεδονία), το λέω αυτό γιατί γνωρίζω Ιστορία, που δεν γνωρίζουν Αμερικανοί υπουργοί και αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον. Το ισχυρό όπλο της Ελλάδας είναι η Ιστορία”. “Εάν ποτέ οι Έλληνες εκμεταλλευτούν την ιστορία τους και τον πολιτισμό τους, τότε θα γίνουν διεθνώς σεβαστοί και θα κερδίσουν σε όλα τα διεθνή μέτωπα τα εθνικά τους θέματα και δίκαια”.

Ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος είναι γεγονός. Μεθοριακά επεισόδια 15 – 16 – 17 Ιουνίου 1913 μεταξύ Βουλγάρων και Σέρβων, βουλγαρικές επεκτατικές βλέψεις για κατάληψη της Θεσσαλονίκης, δημιουργία της “Μακεδονίας του Αιγαίου”, στρατιωτική εκκαθάριση των βουλγαρικών τμημάτων στρατού , από τον διοικητή της 2ης μεραρχίας Πεζικού, στρατηγό Κωνσταντίνο Καλλάρη, που είχαν στρατοπεδεύσει με γελοίες δικαιολογίες στη Θεσσαλονίκη, έστησαν το σκηνικό των πολεμικών συγκρούσεων.

Τα πρώτα πεδία των των ένοπλων συγκρούσεων είναι η Γευγελή, η Βογδάντσα,(περιοχές της Σερβίας), το Ματσίκοβο(Εύζωνοι), η Μπαγιάλτσα(Πλατανιά) και η περιοχή της λίμνης Αρτζάν – Αματόβου. Ο Ελληνικός Στρατός στήνει το Στρατηγείο του στη Μπάλτζα (Μελισσοχώρι). Έτσι ξεκινά η τριήμερος εποποιία της δίδυμης μάχης Κιλκίς – Λαχανά. Η 19η, η 20η και η 21η Ιουνίου 1913 αποτελούν ημέρες δόξας, γενναιότητας, αυταπάρνησης και ανιδιοτελούς αγάπης προς την Πατρίδα και το Έθνος των Ελλήνων.

Το μέτωπο της μάχης μεγάλο, ένα πέταλο που ανοίγει σε μέγεθος των 90 χιλιομέτρων. Σημεία της μάχης που ο ελληνικός στρατός πολέμησε σαν λιοντάρι και έφερε νικηφόρα αποτελέσματα ήταν η Νιγρίτα(Εγρίτ) , το Στρυμωνικό(Όρλιακο), η Νικόπολη(Ζάροβο), ο Λαχανάς(Αλλαχ Ανε), η Ξυλόπολη(Λιγκοβάνη), ο Μονόλοφος(Δαουτλή), το Πετρωτό(Γενή Μαχαλά), η Άσσηρος(Γιουβέσνα), η Κολχίδα(Αχτσέ Κλισέ), το Γαλλικό(Σαλημλή), το Μαυρονέρι(Καραμπονάρ), την Πικρολίμνη(ΓκιολΌμπαση), το Ανθόφυτο(Σαρή Παζάρ), τις Μάνδρες(Αμπάρ Κιόϊ), την Πέρινθο(Καβακλή), το Λειψύδριο(Γενί Μαχαλά), την Ποταμιά(Σαρή Κιόϊ), το Κιλκίς(Κουκούς), το Παλαιό Γυναικόκαστρο(ΑβρέτΧισάρ), τα Σουλτογιαννέικα (Καλλίνοβο), τοΧωρύγι(Κιρέτς), τοΒαφειοχώρι (Δραγομίρ),το Πολύκαστρο(Καρασούλι), την Ειδομένη(Σέχοβο), τα Πλάγια(Καρασινάν), και την Αξιούπολη(Μποέμιτσα).

Το τοπίο της μάχης πρωτόγνωρο, παντού νεκροί , διαμελισμένα πτώματα, τραυματίες , και συνεχείς ρίψεις οβίδων και βλημάτων πυροβολαρχίας. Οι Βούλγαροι οχυρωμένοι σε ψηλά σημεία με τροφές, αποθέματα νερού , φαρμακευτικό υλικό, καθώς και ατελείωτα όπλα και πολεμοφόδια.

Ο Έλλην Στρατιώτης , Υπαξιωματικός και Αξιωματικός να πολεμά με Πίστη προς Την Υπεραγία Θεοτόκο, την Πατρίδα, και το Έθνος, με “συμμάχους” το καυτό ήλιο, την αφόρητη ζέστη, αλλά κυρίως το ακάλυπτο έδαφος. Ο σκοπός ιερότατος , πάσει θυσία να καταληφθεί το Κιλκίς και ο Λαχανάς.

Ο απολογισμός της δίδυμης Μάχης Κιλκίς -Λαχανά τραγικότατος, πάνω από 10.000 νεκροί και τραυματίες, όμως και η ιστορική στιγμή άκρως συγκινητική, 21 Ιουνίου 1913 , ώρα 11.15, η ελληνική σημαία, σκισμένη από τα σπαθιά και αιματοβαμμένη, από τα σώματα γενναίων πολεμιστών, κυματίζει όλο περηφάνεια , στο λόφο του Αγίου Γεωργίου, στο Κιλκίς. Την ίδια ημέρα, στις 4.00 το απόγευμα κυματίζει με περηφάνεια στο Λαχανά. Για την ιστορία και μόνο να αναφέρουμε το θάνατο του Συνταγματάρχη Πεζικού, διοικητή του 8ου ΣΠ, Αντωνίου Καμπάνη.

Το σχετικό τηλεγράφημα αναφέρει: “Εδώ Αντισυνταγματάρχης Βλαχόπουλος, αφικόμην 10π.μ.(21 Ιουνίου 2013), εφονεύθη Συνταγματάρχης Καμπάνης 8ου Συντάγματος Πεζικού , βληθείς υπό πυροβολαρχίας Αξελού, ανηκούσης εις 4η Μεραρχίαν¨. Εδώ να σχολιάσουμε, ότι μέσα στη δίνη της Μάχης, είναι αδύνατο να εξακριβωθεί , εάν ο ηρωϊκός Καμπάνης, που με τον θάνατο του , έκανε όλο το σύνταγμα του περήφανο,και τους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και στρατιώτες, να ορκισθούν στη μνήμη του, την πολυπόθητη νίκη, σκοτώθηκε από φίλια ή εχθρικά πυρά. Ο ίδιος ο γιός του, έπειτα από περιπλάνηση έφτασε στην σκηνή που ήταν νεκρός ο πατέρας του.

Ο Δημήτριος Καμπάνης αναφέρει: “Είχε τα μάτια του ανοικτά, το πρόσωπο του ήταν γελαστό και ευχαριστημένο. Μόνο το στήθος του ήταν γεμάτο τρύπες. Στα χέρια φορούσε γάντια καλοκαιρινά χακί, αλλά ήταν σκισμένα και κρεμασμένα, κατάλαβα ότι είχαν κοπεί τα δάχτυλα του.

Αργότερα, όταν είδα τα κιάλια του, που ήταν γεμάτα βλήματα, πως η οβίδα είχε σκάσει την ώρα που τα σήκωνε για να παρατηρήσει τις εχθρικές θέσεις”. Έχω να κάνω δύο παρατηρήσεις, πρώτον, ο Δημήτριος Καμπάνης εθελοντικά, ήταν και αυτός στρατιώτης, και πολεμούσε στη Μάχη του Κιλκίς, και δεύτερον ο θάνατος ενός ανώτατου αξιωματικού , θρυλικού ανώτατου αξιωματικού, θα έλεγα εγώ, – ήρωας διοικητής από την μάχη της Πόρτας – σε πεδίο μάχης είναι ύψιστη τιμή και ανδρεία.

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΥΜΗΣ ΜΑΧΗΣ ΚΙΛΚΙΣ – ΛΑΧΑΝΑ
19 – 20 – 21 ΙΟΥΝΙΟΥ 1913

ΠΗΓΕΣ – ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Ο.Ε.Δ.Β. 1992
2) ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΔΙΑΔΥΚΤΙΑΚΟΣ ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ
3)ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ 1912- 1913 ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟ, ΚΙΛΚΙΣ, ΛΑΧΑΝΑΣ ΓΑΒΡΙΗΛ Ν. ΣΥΝΤΟΜΟΡΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΖΗΤΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2002